Willen we zin ervaren in ons werk of onze organisatie, dan moeten we beginnen bij de mens als persoon. Leiders kunnen betekenis meegeven in hun boodschappen aan medewerkers. Betekenisgeving ontstaat echter tussen die medewerkers door erover te praten. Zingeving ontstaat binnen het individu, daar kan een leidinggevende hooguit de randvoorwaarden voor scheppen, maar niet op sturen.
Het gaat er bij zingeving in werk om hoe je je persoonlijk verhoudt tot je werk en je organisatie. Niet onbelangrijk in deze roerige tijden, waar 85% van de medewerkers zich niet of geheel niet betrokken voelt bij het werk, zoals blijkt uit recent onderzoek van Gallup. Werk je alleen om geld te verdienen of is het iets waar je je intellectueel, emotioneel en sociaal mee kunt vereenzelvigen? Zingeving in organisaties betekent zoeken naar verbinding tussen wat ons persoonlijk drijft en wat organisaties beweegt. De vraag naar het waarom van werken is relevanter dan ooit.
De waaromvraag is de belangrijkste uit de filosofie. Deze menswetenschap die reflecteert op de onderliggende fundamenten van ons bestaan kan ons helpen zoeken naar een betekenisvolle ervaring van werk en organisatie. De filosofie helpt ons bewust te worden van ideeën en verhalen over onszelf en de wereld, die ons gedrag en onze keuzes bepalen. Ze geven betekenis aan de wereld en laten ons zin ervaren in ons werk.
Onze wereld wordt gekenmerkt door een sterke fragmentatie en grote diversiteit en variëteit. We verliezen onszelf daar gemakkelijk in en daarom zijn we nu juist op zoek naar betekenis- en zingeving in ons werk. Over die zoektocht gaat het eerste deel van het boek. In een terugblik schets Eynikel in deel twee dat economie en zingeving vroeger sterk verweven waren, maar sinds de Verlichting los van elkaar verder gingen. De zoektocht naar zingeving gaat daarom vooral over terugvinden en opnieuw verbinden. In deel drie gaat hij in op de psychologische mechanismen van zingeving met betrekking tot werk en organisaties. Ook reikt hij bouwstenen aan die werk en organisaties van binnenuit betekenisvoller kunnen maken. In deel vier presenteert hij stappen voor organisaties om hun betekenis- en zingevend vermogen te ontdekken en versterken.
Betekenis ontstaat in de relatie tussen onze leefwereld (en wat we daarin waardevol vinden) en onze omgeving. Het hogere doel, de purpose, is steeds vaker onderwerp van gesprek in hedendaagse organisaties. Het creëren van betekenisvolle impact, voorbij platte winst, is het nieuwe normaal. Werk is een centrale zingever in ons leven. Natuurlijk is het een instrument om een inkomen te verwerven, maar mensen zien het ook als een morele plicht en als een bron van verbondenheid met anderen. Langer werken vereist daarom vooral ook zinvoller werken.
Check-in is een toegankelijk boek, zonder filosofische wortelkloverij. Klare taal maakt dat het lekker wegleest en praktisch toepasbaar is.
Over Nico Jong
Nico Jong is senior adviseur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
