De verhalen in Ter observatie maken duidelijk dat er vele kleine en grote beslissingen genomen moeten worden. Hoe zorg je dat een ziekenhuis in deze complexe wereld de juiste beslissingen neemt? Wat maakt dat een ziekenhuis zich aanpast aan een steeds veranderende wereld? Kjeld Aij beschrijft verschillende casussen aan de hand van lean principes maar juist ook vanuit aandacht voor de mens, de patiënt en de focus op het primaire proces.
Kjeld Aij heeft een ruime ervaring in de gezondheidszorg. Met het boek Ter observatie geeft hij ons een inkijkje in de wereld van de ziekenhuizen. Het boek beschrijft een 44 tal korte praktijkcasussen. Deze praktijkcasussen gaan middels korte casuïstiek in op de problemen en uitdagingen van alledag. Problemen of uitdagingen die overigens net zo goed in andere bedrijven of bedrijfstakken aan de orde kunnen zijn.
Elk van de vraagstukken beschrijft een knelpunt of een oplossing die is bedacht voor een geconstateerd of ervaren probleem. Aij vat deze issues niet samen in een overkoepelende boodschap. Hij laat het aan de lezer om hier zelf lering uit te trekken.
De beschreven casussen zijn kort, kernachtig, duidelijk en simpel beschreven. En herkenbaar naar de dag dagelijkse ervaringen zoals wij die zelf meemaken. Alleen dan mogelijk in een andere context.
De zorgsector is een sector die stevig onder druk staat. Onder meer door bezuinigingen. Maar ook door druk vanuit innovaties, verandering van wet- en regelgeving en personeelstekorten. Kortom verandering is een constante. Hoe daarmee om te gaan?
Uit het boek destilleer ik een aantal boodschappen die relevant zijn voor managers om verandering succesvol te faciliteren:
- Leg een verandering niet van bovenaf op
- Ga en blijf in gesprek met de (zorg-)professional - zij weten vaak zelf heel goed welke aanpassing of verandering in processen aangebracht moet worden
- Geef een professional vertrouwen en veiligheid en stimuleer eigen actie
- Vraag door bij problemen of uitdagingen en handel niet te impulsief
- Maak keuzes als het gaat om veranderingen en communiceer het waarom van de veranderingen tijdig en breed
- Zorg voor de nodige flexibiliteit in werkprocessen en laat de professional zelf inzien waar aanpassingen gewenst zijn
- Wees niet bang voor je ‘concurrenten' door samenwerking bereik je meer
- Geef aandacht aan het individu en informeer oprecht naar knelpunten en vraagstukken
De 44 casussen laten zien dat een manager niet vanuit zijn of haar eigen ivoren toren veranderingen teweeg moet of kan brengen. Het gaat om goed luisteren en in verbinding staan met ‘de werkvloer'. Ook beschrijft Aij dat het aankomt op samenwerken tussen partijen. Te veel focus op de eigen organisatie of op ‘ik' zorgt voor winnaars en verliezers. Uiteindelijk betaal je daarvoor de prijs.
De kracht van het boekje Ter observatie is wat mij betreft gelegen in kernachtige beschrijving van de casussen. Casussen die bovendien voor eenieder herkenbaar zijn. En ook te vertalen zijn naar de eigen omgeving. Of hiermee een blauwdruk is ontstaan om de complexe wereld van de zorg te veranderen is de vraag. Maar elke goede verandering en keuze is er één!
Over Frank van Kuijck
Frank van Kuijck is een zeer gedreven onafhankelijk en zelfstandig professional in toezicht en advisering binnen de publieke sector. Hij is oprichter en eigenaar van het adviesbureau Toetssteen BV (www.toetssteen.com). Daarnaast is hij associate partner bij TransitiePartners (www.TransitiePartners.nl).
