Met veel nieuwsgierigheid ben ik in dit prachtige boek begonnen. Een weekend lang werd ik volledig ‘opgezogen' door inspirerende foto's, concrete en herkenbare voorbeelden en praktische uitleg en toepassingen over Patronen in organisaties. Las ik nu een managementboek? Of juist een praktijkboek?
Danielle Braun is corporate antropoloog, spreker, directeur van de Academie voor Organisatiecultuur en auteur van diverse boeken. Heeft de wereld rond gereisd en is expert op het gebied van organisatiecultuur en leiderschap. Haar motto is 'aandacht is het nieuwe goud'.
Braun begint haar boek met een uitleg over wat patronen zijn. Ze doet dat aan de hand van concrete voorbeelden, vanuit reizen van Braun en met organisatievoorbeelden, waaronder ook de Corona-aanpak. De uitleg wordt ondersteund met theorie van bekende wereldwijde antropologen, psychologen en wijsgeleerden, wat het boek versterkt.
Om patronen te kunnen herkennen is van belang dat je kunt 'participatief observeren': waarbij er een wisselwerking is tussen meedoen en kijken. Braun beschrijft verschillende ordeningsprincipes van patronen. En waarschuwt: welke methode je ook kiest, het blijft jouw keuze en jouw zintuigelijke waarneming. Een mooi voorbeeld is de neushoorn-hoorn, hoe jij ook kijkt, je ziet altijd je eigen neushoorn-hoorn!
Het boek is stapsgewijs opgebouwd, in 8 hoofdstukken, en nodigt je uit om in je eigen (werk)omgeving patronen te gaan zien, herkennen, duiden en vastleggen, te veranderen en te bestendigen. Deze opbouw sprak mij direct aan, omdat het concreet werd, herkenbaar, vertaalbaar naar je eigen situatie. Ik las over patronen die ik dagelijks tegenkom. Door dit boek zijn ze me gaan opvallen.
Braun gebruikt hiervoor het antropologisch verandermodel. Een onderdeel van dit model is emic en etic, twee perspectieven om van binnenuit en van buitenuit patronen te kijken en te beschrijven. Na ieder hoofdstuk ging ik reflecteren en beschouwen 'wat herken ik van patronen?' 'waar neem ik dit waar om me heen?'
Een voorbeeld van de opbouw is dat in hoofdstuk 2 een ordening wordt beschreven op basis waarvan je patronen kan herkennen, waarop in hoofdstuk 4 wordt voortgeborduurd als je patronen wil duiden en vastleggen. Braun besteedt een heel hoofdstuk aan de meest voorkomende patronen in organisaties.
Heel krachtig vind ik het spanningsveld tussen patronen aan de oppervlakte. Waar zoek je de diepgang op, zoom je uit en kijk je naar de onderliggende vraag? De voorbeelden die in kaders staan helpen je hiernaar te kijken.
En als je over patronen wilt communiceren? Maak het concreet, zegt Braun. Benoem de patronen die je hebt gezien, wat voor gedrag je zag terugkeren, en wat wordt gezegd en niet gedaan.
Patronen is een prachtig vormgegeven boek, met heel mooie foto's van patronen en andere culturen. Door het kleurgebruik, aansprekend lettertype, aparte kaders met voorbeelden, is snel helder wat voorbeelden zijn die de tekst ondersteunen. Elk hoofdstuk sluit af met een korte samenvatting.
Een onmisbaar boek voor organisatieadviseurs, leidinggevenden, coaches en geïnteresseerden, die willen weten hoe je patronen kan herkennen en juist een stap verder willen gaan om patronen te willen veranderen en bestendigen.
Over Renée Braken-Krol
Renée Braken is bedrijfskundige en facilitair veranderkundig leidinggevende. Zij heeft ruime ervaring binnen de Rijksoverheid.
