De functie van frictie is ontstaan vanuit praktijkervaring. In het boek spreekt een ervaren veranderaar. De auteur laat de lezer meegenieten van haar verzamelde inzichten. Het boek beschrijft 20 spanningsvelden die inherent zijn aan complexe verandertrajecten. Het boek bevat daardoor 20 ‘pareltjes' van inzichten voor veranderprofessionals. Het is wel een boek voor de gevorderde veranderaars. Ik heb het met veel plezier gelezen en er veel van geleerd.
In evenveel hoofdstukken wordt uiteengezet wat de 20 spanningsvelden behelzen. Bij elk spanningsveld worden de uitdagingen geschetst. De auteur legt bloot over welk dun lijntje de veranderaars in elk spanningsveld lopen en hoe eenvoudig veranderaars aan de verkeerde kant van het spanningsveld terecht kunnen komen. De ‘verkeerde kant' zorgt dan voor disfunctionele rust en frictie in plaats van functionele rust en frictie. De spanningsvelden worden weergegeven vanuit dualiteit en zijn verdeeld in vier themas: inhoud, zeggenschap, gedrag en relatie.
De spanningsvelden zijn onttrokken aan de omvangrijke ervaring van de auteur. Dat merk je aan alles. Het is ook al het vijfde boek van mevrouw Mars. Haar ontwikkeling als veranderaar is te lezen in het boek. De bescheidenheid waarmee de auteur over de interventies praat door ze als ‘zetjes' te omschrijven, toont haar ervarenheid. Veranderen is een delicaat en lastig proces. De auteur tracht de werkelijkheid te ordenen, waarvan ze aangeeft dat deze te complex is om te ordenen. Toch slaagt ze er met dit model in om een interessante orde aan te brengen in de weerbarstige wereld van de veranderen.
Het uitgangspunt is dat frictie en rust beide nodig zijn in verandering. Beide hebben positieve en negatieve aspecten en daarmee ontstaan vier kwadranten. Deze kwadranten worden op elk spanningsveld toegepast, elk hoofdstuk weer. Op deze manier wordt duidelijk welke interventie (frictie en rust) effectief is en welke interventie de veranderaar beter kan vermijden. Een origineel en verhelderend perspectief op veranderen. Dankzij deze opzet bestaat het boek uit 20 inzichten waar de veranderaar in de praktijk mee uit de voeten kan.
Het is lastig om het boek te typeren. Het voelt als een persoonlijk boek. Het heeft een filosofische inslag over veranderen. Interessant is dat de inhoud speelt met twee wijsheden: ‘zonder wrijving geen glans' en ‘wrijving maakt meer kapot dan je lief is.' Het hele boek door worden er schitterende metaforen gebruikt, maar dat maakt het soms lastig om te lezen. Je raakt de draad kwijt. De auteur schrijft interessant over de verschillende rollen van bijvoorbeeld boosheid en hoe dat zowel positief en negatief inzetbaar is. Spanningsvelden als gevoel en verstand worden onder de aandacht gebracht. Volgens de auteur komen mensen alleen in beweging als ze iets voelen. Mars bekijkt veranderingen van organisaties dan ook met name vanuit de gevoelskant, de menskant, de zachtere kant van veranderingen. Hoewel er diverse modellen in De Functie van Frictie staan, zijn de gevoelselementen de voornaamste leerpunten die ik uit het boek haal. Deze zetten aan tot denken en nadere reflectie.
De Functie van Frictie is geen basisboek over veranderen, maar voor de meer ervaren fijnproevers, die nog meer diepgang en reflectie zoeken op hun eigen praktijk. Het boek is een aanrader voor veranderaars. Ik denk dat het boek een specifieke aanwinst is voor veranderaars die veel gebruik maken van rationele en theoretische modellen en de gevoelskant van veranderen vergeten en verwaarlozen in hun dagelijkse uitvoering. Voor deze veranderaars biedt het boek waardevolle en nieuwe inzichten. Trainers en coaches zullen ook veel inzichten halen uit het boek, ikzelf in ieder geval wel.
Over Thomas Cech
Thomas Cech is expert in het verhogen van resultaat en trainer bij www.salesimprovementgroup.com
