We hebben in het fabriekstijdperk ontleerd om creatief te zijn. Van de hedendaagse kenniswerker wordt die creativiteit wel verwacht. De spellen die in het boek behandeld worden, zijn werkmethoden om de creativiteit en inventiviteit weer uit ons te halen. Brainstormen in spelvorm dus: Gamestorming.
Waar we in onze fabrieksmatige gedachten een proces met een vastgesteld aantal stappen doorlopen om een helder gedefinieerd doel te bereiken, moeten we steeds vaker een aantal spellen spelen om via een onbekende weg bij een vaag doel aan te komen.
De eerste hoofdstukken van het boek worden besteed aan de achtergronden van het gebruiken van spellen. Dat lijkt zware kost, maar het interessante is dat je eigenlijk al lezend in een creatieve mindset geplaatst wordt. We leren zelfs tekenen met een zo op het oog erg beperkte set van toegestane symbolen (de 12 gliefen). Maar probeer het maar: je kunt er inderdaad alle figuren en situaties mee tekenen!
De spellen zijn gegroepeerd in vier categorieën:
- Basisspellen (10 stuks): Activiteiten die in elke situatie goed werken en die uitblinken in eenvoud. Hier vinden we bijvoorbeeld het 'geeltjes plakken', leidend tot een overeenkomstendiagram;
- Openingsspellen (26 stuks): De lege spelruimte wordt ingevuld met deze spellen. Ze geven het startsein voor het explorerende vuurwerk dat er op volgt. Het bekende 'brainwriting' hoort hierbij, maar ook de bekende 'stakeholderanalyse';
- Exploratiespellen (40 stuks): De ideeën die tot dan toe opgedaan zijn, worden gecombineerd, geïnterpreteerd en bewerkt om iets nieuws te ontdekken. Patronen worden afgebroken en opgebouwd, bijvoorbeeld met de grappige methode 'computertaal', de 'krachtenveldanalyse' of de 'RACI-matrix';
- Afsluitingsspellen (11 stuks): De bereikte resultaten worden omgevormd tot een gezamenlijk eindpunt, bijvoorbeeld door het maken van een 'grafisch actieplan'.
De spellen zijn goed omschreven en zullen zeker inspireren tot creativiteit. Op sommige punten vind ik de spellen niet diepgaand genoeg. Waarschijnlijk is daarvoor gekozen omdat een diepere behandeling onbalans geeft (het ene spel krijgt dan veel meer pagina's dan het andere). Hierdoor wordt bijvoorbeeld de overbekende SWOT-analyse maar half behandeld: Het ophoesten van de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen komt prima aan de orde, maar juist het creatieve proces van het confronteren van de SW's met OT's blijft achterwege.
Gelukkig geven de schrijvers ook een handleiding om zelf spellen te ontwerpen. Ze hosten zelfs een community waar zelfontworpen spellen gedeeld kunnen worden. Een waardevolle aanvulling op een boek dat vanwege het creatieve domein nooit volledig kan zijn, maar daar toch heel dicht bij in de buurt komt.
Over Joost van Driessen
Joost van Driessen is manager bij het Ministerie van Defensie. Hij is afgestudeerd in de informatica aan de Universiteit Leiden en deed zijn MBA-opleiding bij de Business School Nederland. Zijn werkterrein bevindt zich op het grensvlak waar organisatie en informatie elkaar raken.
