Net als in de 'Tipping Point' ('Het omslagpunt', het eerste boek van Gladwell), presenteert Gladwell in 'Intuïtie' een observatie (sommigen noemen het een theorie, maar dat gaat me wat ver). Op het eerste gezicht is het een eenvoudige observatie, maar het is er wel een die de manier van kijken naar de wereld op zijn kop zet. Je kunt het een raadsel noemen waar menig deskundige zich over gebogen heeft.
Gladwell presenteert het probleem op een luchtige manier en ondersteunt zijn gedachten met vele verhalen uit onderzoek, ervaringen, en krantenartikelen. Gladwell laat zien dat we veel beslissingen in een oogopslag ('blink') nemen die we rationeel niet kunnen verklaren. Zoals bij de kouros, een Grieks beeld dat nep bleek, hetgeen sommige deskundigen meteen zagen hoewel ze niet konden uitleggen waarom.
Het gevaar is dat we er op die manier ook geheel naast kunnen zitten of dat we letten op de verkeerde dingen, zoals Gladwell zelf ondervond met zijn haarbos. Toen hij zijn haar in een naar eigen zeggen woeste bos droeg, werd hij veel vaker aangehouden door de politie. Vaak ook weten we niet altijd waarop we moeten letten, we krijgen te veel informatie. Maar wanneer we bewust, dan wel onbewust weten waarop we moeten letten, wat de signalen zijn die ertoe doen hebben we maar heel weinig nodig (flinterdunne informatieplakjes) om een beslissing te nemen.
Het is niet eenvoudig te achterhalen wat die onderscheidende factoren zijn. Zoals de tenniscoach die al bij het opgooien van de bal kan zien dat de tennisser een fout zal slaan. Het heeft de coach hoofdbrekens gekost te achterhalen wat er in de opgooi zit dat maakt dat de slag goed dan wel fout gaat. Zeker is wel dat veel domeinkennis nodig is; bij leken wordt het toch vaak een wilde gok. In de vele voorbeelden wordt duidelijk dat we ons niet bewust zijn dat we op die manier, in een oogopslag dus, beslissingen nemen.
Die boodschap komt heel duidelijk naar voren in 'Intuïtie'. 'Intuïtie' is een bijzonder plezierig boek te lezen. Ik werd vaak zo meegenomen in de voorbeelden, dat ik vergeten was wat Gladwell hier ook al weer mee bedoelde, waar het een voorbeeld van is. Dat deerde me geheel niet. Daarvoor zijn de verhalen te boeiend en vaak ook nog herkenbaar.
Wie kent de Pepsi-proef niet? Aan het eind blijf ik wel met een wat onbestemd gevoel zitten, "Wat kan ik hier nu mee?". Wat moet ik doen, of juist laten? Welke valkuilen moet ik mijden? Hierop krijg ik geen duidelijk antwoord. 'Intuïtie' zet wel aan het denken, al zou ik het niet een managementboek noemen. Daarvoor mis ik handvatten om in de praktijk verder te kunnen.
Vergeet je snelle oordeel over de voorkant, dat de indruk geeft van een stripboek, en de vertaling van 'Blink' in 'Intuïtie'. Gladwell heeft een heel interessant boek geschreven dat het verdient ook in Nederland hoog in de verkooplijsten te eindigen.
Over Carla Verwijs
Carla Verwijs is managementconsultant met een specialisatie in kennismanagement.
