Voor al diegenen die denken 'mediation dat lijkt me wel wat!' Hein van Meeteren is er duidelijk over: mediation is een vak. Het is meer dan wat geduld hebben en de wens om mensen tot elkaar te brengen. Wat is mediation en waar draait het om? Mediation kan worden toegepast in situaties, waarin twee of meer partijen zelf geen kans meer zien om uit een verschil van mening of een conflict te komen. Het doel van mediation is om na te gaan in hoeverre er tot een gezamenlijke overeenstemming kan worden gekomen. In de kern van het vak gaat het erom, dat dit onpartijdig gebeurt. Dit vormt de 'ruggengraat' van het vak.
De auteur maakt in 'De 10 vaardigheden van mediation' duidelijk, dat het in dit vak niet gaat om het toepassen van een trucje. Wil je een goed mediator zijn, dan dien je over vele kwaliteiten te beschikken en dat is aanzienlijk meer dan het toepassen van een trucje. Daarmee stelt hij de mediator op een tamelijk hoog voetstuk. Is dat nodig? Ik denk van wel. Gezien de belangen van de betrokken partijen, zijn deze vooral gebaat bij onpartijdigheid en deskundigheid van hun bemiddelaar. De mediator moet vele verbale en non-verbale signalen herkennen, er mee rekening kunnen houden en erop in kunnen spelen. Maar hij dient ook zijn eigen opvattingen los te kunnen laten -en dat is niet eenvoudig! Volgens Van Meeteren komen daarom mediators die een ander beroep hebben, zoals adviseur, hulpverlener etcetera, veelal in een moeilijk parket terecht. Het blijkt namelijk zeer lastig te zijn om de twee functies (beroepspetten) gescheiden te houden, maar bovenal blijkt het loslaten van 'beroepsovertuigingen' zeer lastig te zijn. Over welke kwaliteiten moet een mediator dan allemaal kunnen beschikken? In de kern gaat het in 'De 10 vaardigheden van mediation' om: - je beroepsprofiel kennen; - een gespreksstructuur aanbrengen en bewaken; - je onpartijdigheid bewaken; - cliënten door hun onderhandelingsproces leiden; - creativiteit gebruiken; - de juiste interventies in de juiste situatie toepassen; - taalbeheersing; - lef tonen; - agressie en emotionele uitbarstingen kunnen hanteren; - kunnen loslaten. Als mediator moet je dus nogal wat in je mars hebben, zo blijkt. Om een paar hiervan afgeleide voorbeelden te noemen: je moet gezaghebbend, doortastend en voorkomend kunnen zijn. Je moet rekening kunnen houden met de achtergrond, de afkomst en de sociale context, van zowel jezelf als mediator alsook van je cliënten. En daarnaast moet je kunnen onderhandelen en communicatief sterk zijn. Bij diverse onderdelen wordt nader ingegaan op onderwerpen die in de literatuur voorkomen, zoals interventietechnieken, fasen waarin een mediationproces kan worden onderscheiden, interventiestijlen en onderhandelingsfasen. Daarmee heeft het boek een behoorlijk theoretisch kader gekregen. Bovendien gaat het boek uitgebreid in op wat een mediator níet is of moet zijn. Zo redt een mediator niemand; hij stimuleert hoogstens enige zelfredzaamheid. Al met al een niet geringe hoeveelheid kwaliteiten die een mediator moet hebben! Omdat het uiteindelijk allemaal om communicatie draait, vervult taal en het creatieve gebruik daarvan een belangrijke rol. Van Meeteren gaat dan ook zelfs zover, dat hij een taalgevoelige mediator als een mediator van klasse bestempelt. Bent u nog niet geschrokken van de vele kwalificaties waaraan u dient te voldoen als mediator? Dan geeft dit boek u zeker snel een goed beeld van wat er allemaal nodig is om op te treden als mediator. Door het boek 'De 10 vaardigheden van mediation' te noemen, wekt het de indruk dat u na het lezen alle aspecten van mediation wel kent. Dit nu waag ik te betwijfelen. Zo worden er bijvoorbeeld in de praktijk verschillende vormen van mediation onderkend, die in dit boek niet worden genoemd en waarvoor per vorm specifieke aspecten nodig zijn. Ondanks het feit dat de auteur veel aspecten in het betrekkelijk kleine boek heeft verwerkt, vind ik het toch een handzaam en gemakkelijk te lezen boek. Het biedt een goede opstap naar het vak. De omslag zegt dat dit boek ook voor reeds gecertificeerde mediators bedoeld is. Na 'De 10 vaardigheden van mediation' gelezen te hebben, hoop ik dat dit boek niets meer aan de inzichten van deze groep kan toevoegen, anders is het door hen reeds betreden pad toch tekort geweest. Alle uitgangspunten die in dit boek genoemd worden, zijn namelijk basisuitgangspunten. Mijn conclusie is dat degene die tot het besluit komt om het pad van mediator op te gaan, zich moet realiseren dat het geen kort ommetje zal worden. Mijns inziens is er voor dit vak een intensieve opleiding en/of training nodig. Bovendien zal er veel moeten worden geleerd -en niet in de laatste plaats over uzelf!
Over John Daamen
John Daamen MBA is directeur en senior consultant bij Daamen Consultancy B.V. Dit bureau vervult interim-managementopdrachten op financieel en algemeen management terrein. Uitgangspunten hierbij zijn: de ontwikkeling en inzet van de kwaliteiten die reeds in de organisatie aanwezig zijn en de zelfredzaamheid van de organisatie. John Daamen is Alumnus van Business School Nederland, de Action Learning MBA, en voert momenteel een promotieonderzoek uit naar samenwerking binnen de overheid.
