Eigenlijk is 'Lean voor Dummies' precies verkeerd om geschreven. Eerst wordt stilgestaan bij de verandering die nodig is, om daarna te vertellen hoe Lean nu eigenlijk in de praktijk werkt. Ergens is het ook logisch. Het is verleidelijk om met instrumenten aan de slag te gaan, terwijl de grotere beweging over het hoofd wordt gezien. Je kunt Lean niet 'uitrollen', je moet juist de macht aan het volk geven.
Het feit dat ik de keuze van de auteurs verdedig maken de eerste hoofdstukken niet minder overbodig. Ook als het andersom was geschreven, werden er nog altijd teveel open deuren ingetrapt en worden oordelen van de auteurs niet geschuwd.
Dit schetst het probleem van dit boek. Er spelen drie culturen door elkaar. Lean is oorspronkelijk Japans, wat maakt dat het moeilijker te vertalen is naar de westerse manieren van organiseren. De auteurs laten niet duidelijk merken wanneer ze praten vanuit de oorspronkelijke Lean-filosofie en wanneer ze er een eigen Amerikaans sausje overheen hebben gegoten.
Het lijkt mij bijvoorbeeld onwaarschijnlijk dat de Japanners een Balanced Scorecard gebruiken. Om de verwarring compleet te maken wordt dit Japans-Amerikaanse boek aangeboden aan de Nederlandse lezer, die weer een andere manier van organiseren gewend is. Kortom: je moet goed je best doen om er uit te halen wat voor jouw situatie toepasbaar is.
Desondanks is het boek bij vlagen erg handig. Maar dat begint pas bij deel 3 (van de 6 delen). Met veel illustraties en checklists wordt uitgelegd hoe een value stream map tot stand komt, hoe een Kaizen-proces moet worden aangepakt en hoe de processen verder geperfectioneerd kunnen worden.
Het boek laat duidelijk zien dat het door de praktijk gevormd is, maar de voorbeelden uit de praktijk missen context, door bijvoorbeeld het gebruik van willekeurige grafieken uit willekeurige bedrijven. Hoewel Lean is uitgevonden in en voor productieomgevingen mis ik de vertaling naar dienstverlenende bedrijven.
Er worden slechts 10 pagina's gewijd aan dienstverlening, zorg en overheid. Met de opmerking 'De principes, methoden, gereedschappen en technieken zijn van toepassing op elke situatie' kom je bij mij niet weg. Elke methodiek werkt anders in elke situatie en context.
Pas aan het einde van het boek worden een drietal casussen besproken. Ik had het prettiger gevonden als deze door het hele boek gelardeerd waren. Zo kun je de verandering 'meemaken'. De verwijzingen naar extra informatie en dienstverleners zijn erg handig. 'Lean voor Dummies' doet je op een andere manier naar processen kijken. De klant moet voorop. Daar is na het lezen van dit boek geen enkele twijfel over. Maar of je dan ook in staat bent het Lean proces goed vorm te geven of hier leiding aan te geven, durf ik ten zeerste te betwijfelen.
Daarvoor hebben de auteurs te veel vulling in het boek gestopt en tegelijkertijd net te weinig stilgestaan bij de essentie voor de lezer.
Over Sietse Rauwerdink
Sietse Rauwerdink is directeur en eigenaar van KoersKaart Managementgames en organisatieadviseur bij SietseR.
