John Kotter is zonder meer een autoriteit op het gebied van verandermanagement. Zijn boeken 'Het hart van de verandering' en 'Leiderschap bij verandering' zijn veel geciteerde werken.
Maar wie is Holger Rathgeber? Dat is de man die Kotters acht regels tijdens trainingsoefeningen aan de hand van een pinguïnkolonie probeerde te verduidelijken. Blijkbaar sloeg de metafoor aan, want het resultaat was dat Rathgeber met Kotter contact opnam, en dat ze samen besloten om het 'ijsbergproject' op te zetten (dit project wordt verder toegelicht op www.ouricebergismelting.com).
De acht regels die Kotter op het gebied van veranderen aanbeveelt, zijn achtereenvolgens:
1. Creëer een gevoel van urgentie.
2. Verzamel een leidend team.
3. Ontwikkel een visie en strategie voor de verandering.
4. Communiceer om draagvlak en betrokkenheid te creëren.
5. Maak het anderen mogelijk om te handelen.
6. Genereer korte-termijnsuccessen.
7. Houd het tempo vol.
En 8. Creëer een nieuwe cultuur.
Ogenschijnlijk simpele regels die in te praktijk blijkbaar moeilijk zijn te implementeren gezien het grote aantal mislukte veranderingen.
Het idee om deze regels te verduidelijken aan de hand van een verhaal, is lang niet zo gek als het op het eerste gezicht lijkt. Het verhaal gaat over een pinguïnkolonie die op een goede (of eigenlijk kwade) dag van een van de eigen leden te horen krijgt dat de ijsberg waarop ze leven, aan het smelten is. Ziehier Kotters eerste regel: de noodzaak tot verandering.
Hoe daar vervolgens mee wordt omgegaan, wordt subtiel beschreven. Er blijken nogal wat pinguïns te zijn - hoe kan het ook anders - die deze noodzaak tot veranderen totaal niet inzien. De pinguïn die het verontrustende nieuws bracht, meldt ook dat aan een van de leden van de Leiderschapsraad. Deze 'persoon' neemt de boodschap zeer serieus.
Vanaf dat moment wordt de lezer deelgenoot van het politieke steekspel dat zich voltrekt binnen de pinguïnkolonie. Er zijn voorstanders, er zijn tegenstanders en er zijn natuurlijk zwevende kiezers die door beide partijen te beïnvloeden zijn. De grootste tegenstander, heel toepasselijk 'Nee-Nee' genaamd, doet er alles aan om zieltjes te winnen voor zijn opvattingen. Hij lijkt daar aardig in te slagen, omdat hij het spel moeiteloos naar zijn hand zet door telkens eigen spelregels te hanteren. Blijkbaar zijn bepaalde menselijke trekjes om 'de comfortzone' niet te hoeven opgeven ook pinguïns niet vreemd.
Uiteindelijk slaagt de Leiderschapsraad erin om met behulp van een heldere visie en gerichte actie iedereen mee te krijgen. Het is zelfs een 'fysiek' meekrijgen, want de consequentie van de verandering is uiteindelijk dat de pinguïns als een soort nomadenkolonie verder trekken.
De auteurs zeggen hiermee dat we ons dus op moeten gaan maken om als nomaden verder te trekken en dat is best een verfrissend surrogaat voor de bekende dooddoener dat 'verandering de enige constante is'.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
