Stephen Covey, wereldberoemd geworden met zijn boek 'De 7 eigenschappen van effectief leiderschap', heeft de belangrijkste lessen uit zijn boek bijeengebracht onder de titel 'Inspiratie van dag tot dag'. Het is een handzaam boek in A5-formaat geworden, maar het had net zo goed een scheurkalender kunnen zijn met op elke bladzijde een citaat ter overdenking.
Dit boek is bedoeld om 'u te helpen sterker te worden op moeilijke tijden', zo schrijft Covey op de eerste bladzijde. Wat wordt hiervoor uit de kast gehaald? Om te beginnen een prachtige inleiding die ik persoonlijk met veel plezier gelezen heb. Deze bevat een introductie op de ideeën van Covey over leiderschap. In slechts twintig pagina's wordt op heldere en zeer inspirerende wijze geschetst waar het om gaat.
Kenners van 'De 7 eigenschappen van effectief leiderschap' zullen overigens geen nieuwe lessen aantreffen. Om te beginnen de basisgedachte dat een mens de architect is van zijn eigen leven (eigenschap 1). Wat voor tegenslag er ook komt, u zult toch de ruimte moeten vinden om tussen alle problematiek uw vrijheid te gebruiken om hierop te reageren.
Bij eigenschap 2 gaat het om het ontwerpen van een visie. Begin met het einde voor ogen, aldus Covey. Wat is uw visie, niet op het hele leven, maar op vandaag, op dit moment? Vervolgens gaat om het erom belangrijke zaken eerst te doen (eigenschap 3), en niet toe te geven aan de verleiding om op de korte termijn te mikken. Bijvoorbeeld als u 's avonds na een inspannende dag in een hotelkamer moe op bed ligt en besluit dat u een uitbundige maaltijd wel heeft verdiend. Want dat heeft directe gevolgen: u slaapt dan niet zo vast, terwijl u de volgende dag alle energie juist kunt gebruiken.
Bij de vierde eigenschap van leiderschap gaat het om denken in termen van win/win, en dat in situaties waarin we volstrekt overtuigd zijn van eigen gelijk. Eigenschap 5 houdt in dat we eerst willen begrijpen wat die ander bedoelt, voordat we zelf begrepen worden. Het opzij zetten van uw ego en het geduld opbrengen om gewoonweg je mond te houden.
Bij meningsverschillen is het doel 'synergistisch' te werk te gaan (eigenschap 6) door verschillende waarnemingen te onderzoeken die moeten leiden naar een beter alternatief. De laatste eigenschap betreft de opdracht: 'houd de zaag scherp'. Zorg voor training, fysiek en mentaal. Nadenken en mediteren over effectieve eigenschappen zijn voedsel voor de ontwikkeling van leiderschap.
Misschien moet de lezer de verschijning van dit boek vooral aangrijpen als praktisch vervolg op deze laatste gedachte. Covey geeft namelijk in dit boek dit boek tips en adviezen voor elke dag van het jaar, in de vorm van korte inspirerende stukjes. U kunt dus elke dag het boek opslaan en de tip van die dag lezen. Bij voorkeur vroeg in de ochtend, voordat alle drukte het zicht op de werkelijkheid ontneemt.
Ik heb deze werkwijze maar eens een paar weken toegepast. 'The proof of the pudding is in the eating'. Gemengde gevoelens overheersten. De verschillen in kwaliteit en diepgang van de teksten blijkt erg groot. Sommige teksten spraken me direct aan, zoals: 'Kiezen voor wederzijdse afhankelijkheid is voorbehouden aan mensen die onafhankelijk zijn. Afhankelijke mensen kunnen dat niet. Ze hebben te weinig persoonlijkheid.'
Maar soms komt Covey met nogal cryptische teksten, of ronduit open deuren. Zoals: 'Het is niet even gemakkelijk om de balans tussen productie en productiemiddelen te bewaren, maar het is bepalend voor de effectiviteit.' Of: 'Wij staan boven de dieren. Juist door onze unieke kwaliteiten te ontwikkelen, kunnen wij ons als mens ontplooien.' Voor mensen die zich niet verdiept hebben in de opvattingen van Covey, en dit ook niet willen doen, is 'Inspiratie van dag tot dag' ondanks de titel waarschijnlijk geen inspirerende publicatie, vooral vanwege het fragmentarische karakter van de teksten.
Voor wie is dit boek dan wel geschikt? Voor managers die al besloten hebben om hun persoonlijke normen en waarden te ontwikkelen en die zich aangesproken voelen door de zeven eigenschappen van leiderschap zoals Covey die eerder in het gelijknamige boek uitgebreid heeft besproken. Dit boek geeft hen de kans om het gedachtegoed van Covey verder te laten bezinken, door er dagelijks een korte meditatie of reflectie aan te wijden. Zij moeten dan wel voor lief nemen dat de dagopening de ene keer beter bevalt dan de andere keer.
En u hebt goede redenen nodig om een jaar lang elke dag vijf minuten te reflecteren op de bijzondere eigenschappen die leiderschap vereisen. Maar in werksituaties met veel verantwoordelijkheid, of tijdens momenten van sterke twijfel en spanning kan het bijzonder zinvol zijn om zo'n persoonlijke vorm van leiderschap op speelse manier te ontwikkelen.
