Een turbulente tijd

Het boek is chronologisch opgezet en start met de vroege herinneringen aan Alans jeugd in het vooroorlogse New York en de crisisjaren waarin hij naar de middelbare school ging. Hij vertelt over zijn liefde voor cijfers en muziek en hoe hij in het vak van onderzoeker en econometrist is terecht gekomen. Via onderzoeksklussen en ondernemerschap in de adviesbranche, komt Greenspan meer en meer terecht in de politiek, waar hij bijvoorbeeld mee draait in de campagne teams van Ford en Nixon. De laatste 17 jaar van zijn carrière is hij voorzitter van The Fed. De overtuigingen van Alan Greenspan hebben mede geleid tot een gigantisch begrotingstekort binnen de VS. Hoe ging dat in z'n werk en wat vindt hij er nu echt van? We leren de persoonlijke filosofie van Greenspan goed kennen. Een mooie maar bescheiden rol is weggelegd voor filosofe Ayn Rand, die de denkhorizon van de jonge blauwdrukdenker Alan verbreedde door hem kritisch en confronterend te bevragen. Ondanks dat blijkt Greenspan een rotsvast geloof te hebben in de theorieën van Joseph Schumpeter die het idee van 'creative distruction' formuleerde.

Greenspan legt persoonlijke, mooie en mijns inziens overtuigende verbanden tussen kapitalisme, globalisering en democratie, die op mij een haast darwinistische indruk maken. Een paar citaten uit 'Een turbulente tijd': 'De economie van een land groeit en gedijt als de bewoners leren te specialiseren en hun arbeid te verdelen'. 'Ze (de bewoners van een land -NB) moeten de voordelen van concurrentie uit de eerste hand ervaren. Als ze dat niet doen, wenden sommigen zich tot populistische leiders, die bijvoorbeeld beloven om importheffingen in te stellen op concurrerende producten uit het buitenland. Veel mensen denken ten onrechte dat door dergelijke heffingen goedbetaalde banen behouden hadden blijven in de staal-, auto-, textiel-, en chemische industrie, de iconen van de voorbije Amerikaanse macht.' En: 'Consumenten vinden overal ter wereld producten aantrekkelijk die nieuwe ideeën belichamen. Mobiele telefoons zijn bijvoorbeeld populairder dan fietsen.'

Toch is het boek niet op alle punten even helder. Het is opmerkelijk dat Greenspan inzake inflatie met twee maten meet: de (M3-)geldgroei in China, Europa en Rusland vindt hij risicovol, omdat dat ' brandstof voor inflatie is'. Ondertussen ziet hij het voor de VS niet als een probleem om een torenhoge hoge staatsschuld te hebben -en de geldgroei die daarmee gepaard gaat-, zolang de besparingen van andere landen hun weg naar de Amerikaanse schatkist blijven vinden. Greenspan gelooft wel dat er een 'onvermijdelijke aanpassing' zal komen, maar niet dat deze een internationale crisis zal veroorzaken. De dollar zal zakken, redeneert hij, waardoor de import afneemt en de export toeneemt. De argumenten die hij hiervoor aanvoert, zijn zeer talrijk en geloofwaardig, maar hij rept met geen woord over het risico op inflatie, een argument dat een mooie streep door zijn redenatie kan halen. Misschien besluit hij dit onderwerp daarom met een fikse waarschuwing aan het adres van Bush (jr)?

Het boek is volgens sommigen openhartig geschreven. Ik vind het daarvoor te weloverwogen. Het blijkt het werk van een zeer omvangrijk en zeer vakkundig schrijfteam. Aan de orde komen de (persoonlijke) relaties met leden van het congres en met de presidenten Nixon, Ford, Carter, Reagan, Bush (sr.), Clinton en Bush (jr). Greenspan geeft een interessante kijk op het functioneren van Nixon (de intelligentste president) en Clinton (nummer twee op zelfde lijst). Ook gaat hij uitvoerig in op Reagan, die hij ook bewonderd, maar dan om andere redenen uiteraard. Minder gunstig komt de familie Bush eraf. 'De oorlog in Irak draait om Olie' concludeert hij. Welk scenario hij daarbij voor ogen heeft, schrijft hij niet. Al met al is 'Een turbulente tijd' toch een echte aanrader: een helder en zeer doordacht geschreven boek met een hoopvolle (maar harde) boodschap voor de toekomst.