'Kus de visie wakker' gaat over het creëren van zingevende organisaties en spoort de lezer aan om zelf na te denken hoe hij of zij de eigen organisatie tot een zinvol 'Gesamtkunstwerk' kan transformeren. Het doel is dat organisaties energiek en effectief en daardoor succesvol worden. De visie vormt daarbij het kloppend hart.
Wat is nu een visie? Allereerst rekenen de auteurs af met de verwarring die er vaak bestaat over de begrippen missie en visie. In hun opvatting is er geen sprake van een aparte missie, maar vormt deze onderdeel van de visie, het 'hogere doel' van de organisatie. Volgens de auteurs dient een visie op bondige, heldere en systematische wijze weer te geven: waarvoor een organisatie staat ('kernwaarden'), waarom een organisatie bestaat ('hoger doel'), waar een organisatie heengaat ('gewaagd doel'), en ten slotte waarin een organisatie uitblinkt ('kernkwaliteiten').
Deze kenmerken dienen in onderlinge samenhang gezien te worden. Op wat ze precies inhouden, wordt in het boek uitgebreid ingegaan. Hierbij worden vele aanwijzingen gegeven om te voorkomen dat men tijdens de ontdekkingstocht in valkuilen terecht komt. Een aantal van deze aanwijzingen, zoals bijvoorbeeld het betrekken van medewerkers in een zo vroeg mogelijk stadium van het proces om een goede basis te leggen voor hun begrip en betrokkenheid, is niet nieuw en komt, voor wie de literatuur over veranderingsprocessen gelezen heeft, bekend voor.
Centraal in de benadering staat het aspect 'cultuur'. Wil een organisatie erin slagen een visie tot een succes te maken, dan zal zij ervoor dienen te zorgen dat deze tot in de haarvaten van de organisatie wordt gevoeld. Sterker nog: een visie welke niet tot cultuur is gestold, is krachteloos. De auteurs maken hierbij gebruik van een 'cultuurmodel' dat door Quinn en Cameron is ontwikkeld.
In dit model komen vier cultuurtypen aan de orde: analytische cultuur, betrokkenheidscultuur, creatieve cultuur, en daadkrachtcultuur. Deze vier culturen kennen tegenstellingen, maar zijn ook complementair. Door ze met elkaar te verbinden, ontstaat een groot voordeel, namelijk evenwicht. Het is juist dit evenwicht dat mensen nodig hebben om zich in een organisatie met elkaar te verbinden en zich in te zetten voor een gezamenlijk doel.
Om een visie te ontwikkelen worden vijf fasen in de ontwikkelketen onderkend:
1. Ontwaken (herkennen van gevoelens van noodzaak en belangrijke dreiging).
2. Ontsteken (zorgen voor de juiste bemensing en bepalen wat gaan we doen).
3. Oriënteren (voorbereiden op de reis; waar komt men vandaan, waar staan we en waar gaan we naartoe).
4. Ontdekken (ontwikkelen echte en evenwichtige visie en vertaling ervan in een merk en strategie).
5. Ontvouwen (het ontwikkelen tot een vitale kracht binnen de organisatie).
Wat is nu het grote voordeel van het hebben van een visie? De auteurs zijn stellig: zonder visie geen toekomst. Een goede visie verbindt, inspireert, en werkt volgens onderzoek positief op omzet en winst. Een prettig vooruitzicht, maar degenen die veronderstellen dat de klus van het opstellen van een visie snel zal kunnen worden geklaard, komen bedrogen uit. De visie wordt niet 'even' wakker gekust. Het ontwikkelen van een visie betreft een intensieve en langdurige expeditie, welke twee tot drie jaar kan duren. Een lange 'kus' dus.
Hoe komt u er nu achter of u uiteindelijk over de goede visie beschikt? Van der Loo, Geelhoed en Samhoud hebben in het boek 'Kus de visie wakker' naast vele vragenlijsten, welke van belang zijn tijdens de expeditie, een aantal richtlijnen ontwikkeld. Eén van deze richtlijnen wordt gevormd door het acroniem 'AMORE' dat staat voor: ambitieus, motiverend, onderscheidend, relevant en echt, en evenwichtig en eenheid. Als uw visie aan deze criteria voldoet, dan is de kans groot dat u de juiste visie te pakken hebt.
Wat u dan hebt? Wel, een voortdurende bron van inspiratie en zingeving binnen uw organisatie en die is alle transpiratie zeker waard. Bent u klaar als de visie er is? Helaas, aan een visie valt altijd wel wat te sleutelen en is nooit af en dient dus voortdurend opnieuw beoordeeld te worden.
Over John Daamen
John Daamen MBA is directeur en senior consultant bij Daamen Consultancy B.V. Dit bureau vervult interim-managementopdrachten op financieel en algemeen management terrein. Uitgangspunten hierbij zijn: de ontwikkeling en inzet van de kwaliteiten die reeds in de organisatie aanwezig zijn en de zelfredzaamheid van de organisatie. John Daamen is Alumnus van Business School Nederland, de Action Learning MBA, en voert momenteel een promotieonderzoek uit naar samenwerking binnen de overheid.
