Procesmanagement (derde herziene druk)

Bij procesmanagement start u meestal met het identificeren van processen in een organisatie. Daarna kunt u ze gaan beschrijven en er meetbare indicatoren aan koppelen, zodat u er op kunt sturen en er over kunt verantwoorden. Een proces dat hierbij vaak blijft liggen is het proces van het ontwerpen van beleid. U kunt nog wel de formele stappen in het proces vastleggen, wie beslist bijvoorbeeld waarover, maar het managen en sturen van een beleidsproces is toch wel complex en stroperig. In 'Procesmanagement: Over procesontwerp en besluitvorming' geven de Bruijn, ten Heuvelhof en in 't Veld een andere manier van kijken naar procesmanagement bij beleidsprocessen aan. Als eerste zetten zij procesmanagement af tegen vier andere stijlen van managen: op inhoud, 'command and control', projectmanagement en structuur. Dit om duidelijk te maken waarom zij kiezen voor procesmanagement. Bij procesmanagement gaat het niet om sturen op de inhoud maar om het proces, en dat is de manier om te komen tot een beleid. Beleid maken is namelijk niet iets gestructureerds of vastliggends, daarvoor moet een andere werkwijze gekozen worden. Bij het maken van beleid zijn veel actoren betrokken met allemaal hun eigen agenda, maar die wel van elkaar afhankelijk zijn. Daadkrachtig optreden conform de 'command and control' methode werkt hierbij veelal averechts. De vastliggende randvoorwaarden bij een project, zoals tijd en geld gelden niet voor het ontwikkelen van beleid. Door duidelijk te maken wat procesmanagement als sturingsmethode niet inhoudt bij het maken van beleid, wordt u als lezer meegenomen in de gedachtegang van de auteurs. Dit is gekoppeld aan een duidelijke toelichting en voorbeelden. Waarom moet u gaan lezen in dit boek? Of u nu beleidsmedewerker bent bij een overheid of als partner van de overheid die beleid mee mag maken, een ieder die met het ontwikkelen van beleid te maken heeft gehad, wil houvast over hoe het proces in te steken, dan wel aan te pakken. En daar gaan deel 2 en deel 3 van het boek over. Hoe ontwerpt u het proces en hoe managed u het? Hierbij zijn vier kernelementen van belang: voldoende openheid, bescherming van de 'core values', voortgang en inhoud. Er zal gezorgd moeten worden dat er één beleid komt, waar voor iedere deelnemer aan het proces voldoende inzit zodat zij mee wil blijven werken aan het proces. Er zullen resultaten (tussentijdse quick-wins) zichtbaar moeten zijn om de aandacht voor het proces vast te houden. Hiervoor zijn verschillende instrumenten beschreven, zoals het inzetten van een procesarchitect en het managen van de vier kernelementen. Aangezien ik vanuit het bedrijfsleven de decentrale overheid in ben gerold, was dit voor mij een heel leerzaam boek. Het geeft een beeld van hoe de bestuurlijke wereld en het maken van beleid in elkaar zitten en hoe je hierop kunt sturen. Ook in mijn werk als auditor is het nuttig geweest, want op basis van de vier kernelementen zou een referentiemodel voor het toetsen van beleidsontwikkeling gemaakt kunnen worden. 'Procesmanagement: Over procesontwerp en besluitvorming' is niet echt het makkelijkste boek om te lezen. Maar door de voorbeelden en de toepasbaarheid voor mensen van buiten de overheid, in organisaties die beleid mee maken, maar ook voor verstokte ambtenaren biedt het vele aanknopingspunten om beleid maken in de eigen organisatie te verbeteren.