Iedereen heeft te maken met die bekende 'eerste indruk' - van verkoper tot personeelsfunctionaris. Media spelen er gretig op in: 'You never get a second chance to make a first impression.' Als we het maar vaak genoeg horen, dan gaan we er uiteindelijk vanzelf wel in geloven. Maar hoe zit het nu eigenlijk met die eerste indruk? Vonk zet alles eens op een rijtje, scheidt zin van onzin, en presenteert de lezer haar bevindingen. Dat doet ze op een prettige manier door haar teksten niet alleen af te wisselen met geestige pentekeningen van Peter van Straaten, of door leuke anekdotes of eigentijdse voorbeelden, maar ook door verschillende tests in het boek op te nemen die ieder voor zich kan invullen. Het zal de meeste mensen niet verbazen dat Vonk stelt dat de meeste indrukken onbewust tot stand komen. Maar wanneer zij beweert dat de eerste indruk niet altijd de beste is, zullen toch een aantal mensen verbaasd staan. We kunnen er dus naast zitten met onze eerste indruk, maar het valt niet mee om dat beeld te corrigeren wanneer het onjuist blijkt te zijn. Bekende voorbeelden komen voorbij die de lezer misschien wel herkent uit de kleine krantenberichtjes in de rubriek 'Opmerkelijke berichten'. Wie kent dat bericht niet dat mooie mensen gewoon een 'streepje voor hebben'? Onze eerste indruk wordt voor een groot gedeelte bepaald door uiterlijke kenmerken. En wist u dat mannen daar gevoeliger voor zijn dan vrouwen? Natuurlijk wist u dat, dat had uw onbewuste u al meegegeven. Maar Vonk komt niet alleen met 'inknikkertjes' op de proppen, ze corrigeert ook de beelden die niet kloppen, en bespreekt de consequenties van een dergelijke vooringenomenheid. Zoals de consequentie voor 'mooie mensen' die aangenomen worden bij een sollicitatiegesprek. Zij weten nooit of ze op hun uiterlijk of op hun capaciteiten zijn aangenomen. Zelfs mooie mensen hebben blijkbaar iets om zich druk over te maken. Zeer interessant vond ik het stuk over de hardnekkigheid van stereotyperingen. Vonk beschrijft daarbij een situatie van een vrouwelijke medewerker die wordt afgewezen voor een bepaalde functie. De medewerkster laat het er niet bij zitten en gaat naar de rechter op grond van 'discriminatie'. De rechter stelt deze mevrouw in het gelijk, waaruit dus geconcludeerd kan worden dat het te bewijzen valt dat iemand wordt afgewezen vanwege zijn of haar sekse. 'De eerste indruk' is een prettig leesbaar boek dat samenhang aanbrengt tussen de vele psychologische thema's die verband houden met het hoofdonderwerp. Vonk heeft als wetenschapper gekozen om haar boek in een niet-wetenschappelijke vorm te gieten. Daarmee is het toegankelijk geworden voor een grote doelgroep.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
