Verbeteren van teams

Zowel op de achterzijde, in het voorwoord en in de inleiding van 'Verbeteren van teams' doen de auteurs hun best ons ervan te overtuigen dat we hier geen compleet werk aantreffen waarin 'alles' over teams en teamontwikkeling te vinden is. Die ontwapenende nuchterheid geeft ons een goede start om het boek te lezen en te gebruiken. Geen overtuigingen, geen waarheden, maar wel boordevol concepten, modellen, checklists en formats. Mogelijkheden om naar de waarheid van het betreffende team te kijken. Ruimte om de eigen inzichten en ervaring in te brengen. En die combinatie maakt het tot een ijzersterk handboek. De eerste versie van 'Verbeteren van teams' is uitgegeven in 1984. De voorlaatste versie is in 2007 geheel herzien en geactualiseerd. Veel kennis van Schouten & Nelissen-adviseurs en trainers is in deze versie verwerkt. Onze maatschappij is in de tussenliggende tijd dynamischer geworden, en daarmee de dynamiek in organisaties en teams. Medewerkers vanuit verschillende levensfasen en vanuit een brede waaier aan culturele herkomsten versterken deze dynamiek. Intussen is de arbeidsmarkt flexibeler aan het worden en biedt internet steeds meer mogelijkheden om tijd- en plaatsonafhankelijk te gaan werken. Zie hier de ingrediënten die de spanning in teams flink kunnen opvoeren. 'Verbeteren van teams' biedt ons bekende concepten als het interactiemodel van Leary, teamrollen, stadia groepsontwikkeling en conflicthantering, maar zeker ook nieuwe concepten en inzichten als teameffectiviteit, disfunctionele groepsprocessen en speciale teams, waaronder multiculturele en virtuele teams. Bijzonder handzaam is de uitgebreide teamscan en het teamkompas. Met dit boek kan je niet lui achterover hangen, de auteurs dagen je regelmatig met behulp van zoekplaatjes uit om kritisch naar je eigen team te kijken. Zijn er ook nog kritische noten te kraken? Er zit wel een complicerende spanning in het boek. Hoofdstuk 2 en 3 gaan over teameffectiviteit en het 'ontwerpen' van teams. Teameffectiviteit gaat uit van een hiërarchische volgorde van missie, doelen, rollen en taken, procedures en persoonlijke verhoudingen. Oplossingen voor knelpunten op een bepaald niveau, moeten worden gevonden op een ander niveau in de teameffectiviteitspiramide. Voorheen was hier de teameffectiviteitstest aan gekoppeld als hulpmiddel om naar een team te kunnen kijken en mogelijke knelpunten op te sporen en bespreekbaar te maken. Teameffectiviteit als concept is blijven bestaan, de 'oude' test is door een collega van de auteurs bij Schouten & Nelissen vervangen door een teamscan die meer inzoomt op de communicatie. De teamscan sluit meer aan op de vervolghoofdstukken in het boek. Zijn we de oude effectiviteitstest nu helemaal kwijt? Ja en nee. In de oorspronkelijke vorm ga je 'm niet meer terugvinden, maar gelukkig heeft men het teamkompas ontwikkeld. En ja, dat kompas is gebaseerd op het concept teameffectiviteit. Handig, bijzonder bruikbaar, maar het komt een beetje over als oude wijn in nieuwe zakken. Het teamkompas in aangepaste vorm heb ik nu twee keer in de praktijk toegepast. Na een lange en intensieve dag heb je een ruimte behangen met flipovervellen, heel veel post-its verbruikt en een team dat met elkaar de belangrijkste oorzaak-gevolg-loops heeft geïdentificeerd. Een vermoeid, maar tevreden team, omdat ze weer verder kunnen met elkaar (en de organisatie). Voorwaarde voor succes is wel dat alle teamleden aan deze dag deelnemen en zich in aanleg positief opstellen ten opzichte van het proces. De thermometer in het eigen team steken? Boek kopen en aan de slag!