Als je alleen met het lezen van het boekje een succesvol manager zou worden, dan zou de driedaagse cursus Executive Decision Making van Vlerick overbodig zijn. Zelf zou ik liever niet kiezen voor een pretentieuze kreet als 'wordt een succesvol manager in een handomdraai'. Succesvolle managers weten wel beter. Nog-niet-succesvolle managers blijven nog-niet-succesvol, als ze denken met het lezen van een boekje succesvol worden. Maar dat gaat over de marketing (en omslagtekst) van het boek en zegt niets over de inhoud. De inleiding geeft gelijk al een warm gevoel. In heldere bewoordingen presenteren de auteurs het raamwerk van het boek. Duidelijk van elkaar te onderscheiden aspecten van 'beslissen' komen in de achtereenvolgende hoofdstukken aan bod. Natuurlijk is het bespreken van het systematisch beslissen onontkoombaar. Het in ons land zo gebruikelijke BOB (Beeldvormen, Oordeelvormen en Besluitvormen) komt niet expliciet aan de orde. Wel een uitgebreidere variant daarvan. Ik herken daar veel aspecten die ook in het militaire Tactisch BesluitvormingsModel (TBM) aan bod komen, inclusief de rolverdeling tussen commandant (manager) en staf (experts). Verder is er vooral aandacht voor meer psychologische aspecten, zoals omgaan met verlies (of winst) en omgaan met risico's. Ook aspecten als groepsbesluitvorming en doel-redeneren komen aan bod. Elk hoofdstuk begint met een case. Die cases zijn opvallend boeiend geschreven, waardoor je je echt inleeft in de situatie. Geweldig is het voorbeeld bij 'knip in je verliezen'. Ik herkende me volledig in de beslissingen die de meerderheid kiest. Later bleek dat ik daarmee (net als de meerderheid) in de verkeerde keuze stink. Vervolgens leggen de schrijvers de psychologie daarachter uit. Dan zie je de kracht van de illustratie. Die kweekt een band met de materie, waardoor je de rest van het hoofdstuk geboeid bent. De inhoudelijke behandeling is ook heel helder en daardoor leest 'Beslissen' vlot. Haast altijd met een humoristische ondertoon, maar toch steeds serieus. Knap als een schrijver die balans weet te handhaven. Nederlanders hoeven niet te vrezen. De Vlaamse grappen en voorbeelden snappen wij ook gewoon. Elk hoofdstuk sluit af met 'Een expert in beslissen weet…' bij wijze van samenvatting. Ik hoor regelmatig: 'achteraf gezien was het een slecht besluit'. Daar kijk ik nu heel anders naar. De uitkomst kan tegenvallen, maar alleen op basis van de uitkomst kun je het besluitvormingsproces niet beoordelen. Je negeert dan toeval en alle menselijke factoren. Operatie geslaagd, patiënt overleden? Ja, dat kan echt, hoe vreselijk het ook is… De statistische onderbouwing van het beslissen bewaren de auteurs voor de eindnoten. Daar komt voor de liefhebbers bijvoorbeeld de formule van Bayes aan de orde, evenals een illustratie van de statistische Type I en Type II fout (overigens zonder die zo te noemen). Het aantal lezers halveert per formule die je publiceert, zeggen de schrijvers zelf. Dit boek gaat dus beslist niet over statistiek, maar biedt een zeer volledige behandeling van beslissen. Met natuurlijk alles wat daarbij bewust zou moeten spelen, maar ook alles wat onbewust een rol speelt. Juist die combinatie is krachtig. Zelden heb ik een boek gelezen dat zo boordevol kennis zit en tegelijkertijd zo lekker leest. Van begin tot het eind boeit het, echt genieten. Het nodigt uit om ook de andere delen uit de reeks te lezen. Dat is de beste vorm van marketing… Natuurlijk ben je ook na meermalen herlezen niet gegarandeerd een succesvolle beslisser, maar het boek 'Beslissen' levert zeker een zeer waardevolle bijdrage. Chapeau, of in beter Vlaams: petje af!
Over Joost van Driessen
Joost van Driessen is manager bij het Ministerie van Defensie. Hij is afgestudeerd in de informatica aan de Universiteit Leiden en deed zijn MBA-opleiding bij de Business School Nederland. Zijn werkterrein bevindt zich op het grensvlak waar organisatie en informatie elkaar raken.