Desondanks is de theorie niet gemakkelijk en dreigt het gedachtegoed van Clare Graves te verworden tot een managementtool. Maar niet als het aan Van Marrewijk ligt. Met een zeer goed gedocumenteerd boek geeft hij niet alleen inzicht in de verschillende kleuren en waardenpatronen op 'de spiraal', hij laat ook fraai zien welke combinaties te maken zijn met Spiral Dynamics. Laat ik beginnen met op te merken dat ik een groot fan ben van de theorie van Spiral Dynamics. Zelf heb ik mijn trainingen in deze materie gehad van Chris Cowan. Deze trainer en auteur schreef samen met Don Beck het standaardwerk Spiral Dynamics. Beide heren raakten gebrouilleerd zodat er inmiddels meerdere zienswijzen op Spiral Dynamics bestaan. Wat ik mooi vind aan het boek van Van Marrewijk is dat ik er zowel de opvattingen van Cowan als van Beck afzonderlijk in terug zie. 'De Cubrix' is zeer goed gedocumenteerd en legt vooral verbindingen met andere inzichten of auteurs. Een daarvan - en voor mij zeer verrassend - was de verbinding met wijlen de filosoof Arnold Cornelis. Zowel Graves als Cornelis waren 'waardengeoriënteerd' dus zo verrassend is deze verbinding ook weer niet, maar wel origineel. Van Marrewijk beschrijft helder de inzichten van beide auteurs. Het boek is zowel interessant voor mensen die al enige achtergrondinformatie hebben over Spiral Dynamics als voor mensen voor wie deze theorie geheel nieuw is. De auteur legt alle waarden overzichtelijk uit en geeft in een van de hoofdstukken een uitvoerige toelichting op de theorie Spiral Dynamics. Opmerkelijk vond ik de link die de auteur legde met het zogenaamde INK-model en het EFMQ (De Europese variant ervan) met Spiral Dynamics. Van Marrewijk komt met kritiek op het INK-model en breekt een lans voor het verbeterde INK-model, dat GEM (Global Excellence Model) wordt genoemd. Erg enthousiast word ik niet van dat GEM-model, vanwege de bijbehorende fasering. Ook Spiral Dynamics kent een fasering maar die vind ik veel minder beklemmend. Om die reden heb ik ook wat gemengde gevoelens bij de matrix (de cubrix) die Van Marrewijk de lezer presenteert en in feite het hart vormt van het boek. De ontwikkelingsstadia van Spiral Dynamics worden gecombineerd met de ontwikkelpaden van het GEM-model. Dat levert een imponerende matrix op die zowel herkenning zal opleveren maar ook vraagtekens oproept bij de stelligheid ervan. Zoals gezegd is het knappe aan dit boek de verrassende verbindingen met diverse andere theorieën. Het prijskaartje dat daar aan hangt is dat de vertaling naar de praktijk nóg lastiger wordt dan bij de enkelvoudige theorie van Spiral Dynamics. Maar de inzichten die dit boek biedt zijn van een zeer hoog niveau, en ze geven een scherper beeld van organisatiedynamiek.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.