Econoshock (4e druk 2008)

Het unieke van de econoshock is dat vandaag verschillende krachten samenkomen, die daardoor een economische storm veroorzaken. Maar deze gebeurtenis mag zeker niet als negatief of vernietigend worden gezien. 'De econoshock zal integendeel een meer gebalanceerde wereldeconomie creëren, voor een schoner en meer duurzame globalisering zorgen en een vorm van kapitalisme in het leven roepen die minder gericht is op het individu, en meer op de behoeften van de gemeenschap.' 'Schokken op het economisch vlak zijn niet altijd even verwoestend. Die zijn zo frequent dat ondernemingen en economieën er meestal goed tegen bestand zijn. Toch sneuvelen er telkens een paar minder gezonde bedrijven. Je zou kunnen zeggen dat conjunctuurschokken een test vormen voor de gezondheid en het aanpassingsvermogen van onze economieën.' In de economische geschiedenis is maar zelden sprake van hele grote schokken. De industriële revolutie was er zo een en het uitgangspunt van 'Econoshock' is dat we ook vandaag zo'n megaschok meemaken. Een beving die we maar één keer in de 250 jaar ervaren. Conjunctuurschokken vormen altijd een test voor de gezondheid en het aanpassingsvermogen van onze economie, waarin telkens een paar minder gezonde bedrijven sneuvelen. Een uitzonderlijke schok als die ons nu te wachten staat zal machtige bedrijven laten verdwijnen, zoals de teloorgang van enkele banken in de Verenigde Staten en aan deze kant van de plas reeds heeft getoond. 'Uit het puin zullen echter duizenden nieuwe, meestal kleinere ondernemingen oprijzen.' Want, aldus Noels, 'wie beseft dat er een schok aankomt, zal minder angstig zijn. En zal precies weten wat hij moet doen als de beving plaatsvindt... Dit is de rode draad door dit boek.' Het ineenvallen van het financiële systeem is volgens 'Econoshock' slechts een van de factoren die de wereldeconomie door elkaar schudt. De wereld wordt momenteel gelijktijdig geteisterd door zes schokken, die gezamenlijk de verschuiving teweeg zullen brengen met een omvang die vergelijkbaar is, ja zelfs groter zal zijn, dan die in de industriële revolutie. Het zijn demografische ontwikkelingen, de verschuiving van het zwaartepunt naar het Oosten en informatie- en communicatietechnologie, naast het einde van goedkope fossiele brandstoffen, het failliet van het huidige financiële systeem en de opwarming van de aarde. De schokken zullen aanleiding zijn voor wezenlijke veranderingen voor velen, zowel individuen, ondernemingen als hele economieën. Maar deze veranderingen zijn volgens Noels niet onwelkom. Het dwingt tot het stellen van prioriteiten en geeft richting aan de investeringen die gepleegd zullen moeten worden om deze schokken het hoofd te bieden. Zo noemt hij het gelijktijdig optreden van de klimaatschok en de energieschok, die in wezen volledig los gezien moeten worden, een 'goddelijk toeval'. De hoge olieprijzen zijn misschien zelfs belangrijker dan het Kyoto-protocol als maatregel om de opwarming van de aarde een halt toe te roepen. Voor het totstandkomen van een duurzame groei benoemt Noels een (beperkt) aantal voorwaarden, die aangeven dat het opvangen van de econoshock niet ingewikkeld hoeft te zijn. 'Helaas stoten veel van deze eenvoudige recepten op obstakels. Vooral een kortetermijnvisie vormt een belemmering voor welvaart op lange termijn.' En in deze opmerking van de auteur ligt de grootste belemmering voor een goede opvolging van Noels fabuleuze analyse. Het is maar de vraag of de mens ooit in staat zal zijn de langetermijnvisie boven het kortetermijnbelang te stellen, alle goede bedoelingen (verwoord in zijn 'code van de goede huisvader') ten spijt. 'Een belangrijke vaststelling is dat mensen in dezelfde omstandigheden altijd dezelfde fouten maken en erg weinig onthouden van vroegere pijnlijke lessen' constateert Noels immers zelf. Hij zou hierin wel eens net zo gelijk kunnen hebben als in zijn heldere duiding van wat de wereld thans meemaakt...