Op werkdagen voor 23:00 besteld, morgen in huis Gratis verzending vanaf €20

Recensie

Robot aan het stuur

Richard Lannoye | 11 februari 2019

strong>Jochanan Eynikel presenteert in Robot aan het stuur een hoogst interessante benadering in de filosofie over techniek; hij geeft hierin een heldere kijk op ethische vraagstukken van de technologische vooruitgang.

Robot aan het stuur is zeer toegankelijk geschreven en zet aan het denken over dilemma’s die techniek en ethiek met zich mee brengen. De auteur komt met een positieve kijk op de ontwikkeling van de nieuwste technologie. Omdat wij hier in de 21ste eeuw steeds indringender mee te maken krijgen, en techniek ons gedrag en opvattingen sterk zal beïnvloeden, is dit onderwerp voor ons allen, in het bijzonder voor ondernemers en leidinggevenden , van zeer grote betekenis.

De opbouw van het boek:
I Het tweede machinetijdperk.
II De moraal van het hightechverhaal.
III Waarden-gedreven innovatie.

Laten wij kort door deze onderdelen lopen en stilstaan bij hun betekenis:

I Het tweede machinetijdperk
Met de komst van de computer ging de mens zichzelf ook overstijgen in cognitieve processen. Volgens de schrijver is het de toepassing van ‘deep learning’ (zelflerende reflectie) en kunstmatige intelligentie in de dagelijkse leefomgeving die de echte spelbepaler wordt van het tweede machinetijdperk. Niet alleen spierkracht, maar ook complexe cognitieve taken kunnen in de toekomst worden uitgevoerd door machines.

Er zijn al veel soorten robots in prototype beschikbaar die taken kunnen overnemen. Met ArtificiëIe Intelligentie(AI) komen daar nog allerlei taken bij en dat moet goed omkaderd worden qua ethiek, aldus de auteur.

De schrijver noemt zijn boek ‘een oefening in toekomstdenken’. Hij geeft de zelfrijdende auto als voorbeeld en de morele dillema’s daarbij brengt hij uitvoerig naar voren. Niet de vraag of een zelfrijdende wagen veiliger is, maar of wij slachtoffers aanvaarden is allesbepalend voor de doorbraak van deze autonome ontwikkeling.

Op bepaalde vlakken zoals lichamelijke intelligentie en sociale vaardigheden zijn wij de technologie nog heel ver voor. Maar de technologieontwikkeling heeft grote impact op ons en zal binnen afzienbare tijd nog groter worden. Heel duidelijk is hier het standpunt van de auteur: ‘technologie is slechts vooruitgang als deze ten dienste staat van de mens; en dat vraagt om een positieve kritische kijk’.

II De moraal van het hightech verhaal
De echte ‘game changer’ zit hem in de almaar ruimer toepassing van (semi) autonome technologie, die zichzelf bestuurt en verbetert. Wij staan nog maar aan het begin, en daarom moeten wij erop anticiperen, zo adviseert de schrijver. Technologie creëert nieuwe mogelijkheden, maar beïnvloedt tegelijk ons denken en onze waarden; zoals de anticonceptiepil een andere visie bracht op sexuele beleving. Ethiek evolueert m.a.w. mee met de technologische ontwikkeling.

‘Vooral gaat het om de intrinsieke (neven) effecten , die ons doen en denken en zelfs onze morele keuzes beïnvloedt’. Grote namen waarschuwen ons daarom voor ondoordachte ontwikkeling van AI. Robotica brengt ook het schrikbeeld met zich mee van massale werkeloosheid. De auteur wil bewust geen somber toekomstbeeld schetsen; geen vervreemding ,maar bevrijding naar zinvoller werk; en dat vind ik een heel mooie gedachte over een betere toekomst.

Het is dus absoluut nodig dat technologie rechtvaardig omkaderd wordt en zodanig geprogrammeerd dat ze zich op een moreel verantwoorde manier gedraagt. Volgens de auteur moet hier nog verder over worden nagedacht en overlegd worden met alle betrokken partijen.

III Waarden-gedreven innovatie
Een waardengedreven innovatieproces is een noodzaak aldus de auteur. Om bouwstenen daarvoor samen te brengen en goed in kaart te krijgen, geeft de schrijver ons het zeer handzame WIN-CANVAS model. Hierin kun je aangeven welke waarden worden uitgedaagd of geschonden; welke eventuele waardenconflicten technologisch kunnen worden opgelost en welke morele omkadering vereisen. In zijn boek geeft de auteur heel duidelijk aan dat alleen door een gedragen moreel-juridische omkadering het gedrag van autonome technologie menselijk kan blijven.

Dit is een zeer waardevol en uiterst belangrijk boek voor al diegenen die met technologische innovatie te maken hebben; vooral ook ondernemers en leidinggevenden, die voor belangrijke beslissingen staan welke nieuwe techniek zij laten ontwikkelen en installeren. Zij moeten zich voorafgaand goed vergewissen van de ethische implicaties. Met behulp van dit boek word je van het belang daarvan heel scherp bewust en zie je ook hoe je dit kunt gaan aanpakken. Robot aan het stuur levert naar mijn oordeel een stevige bijdrage aan een bemoedigende discussie over mens en techniek en in het bijzonder over een waarden-gedreven aanpak van technologische innovatie.

Over Richard Lannoye

Richard Lannoye is consultant en interimprofessional met meer dan 30 jaar ervaring in marketing en sales. Hij is eigenaar van Lannoye Management.

Deel dit artikel

Wat vond u van dit artikel?

0
0

Populaire producten

    Personen

      Trefwoorden