Handboek Lean Management

Dit is geen boek dat je even snel in een weekend uitleest. Niet omdat het niet interessant is, maar je zou daarmee onrecht doen aan de inhoud van het boek. Het boek vraagt om een serieuze bestudering. De afgelopen jaren heb ik een aantal boeken over Lean management mogen lezen. Maar met het lezen van dit boek ‘Handboek Lean Management’ van Marcel F. van Assen heb ik de indruk een boek in handen te hebben die me zowel de historie als de ins en outs van Lean management meegeeft. Op een heldere wijze wordt uiteengezet hoe Lean werkt. Dat het niet alleen wordt ingezet om te snoeien (de harde kant) maar dat Lean 2.0, zoals het wordt genoemd, meer gericht is op de zachte kant van de verandering. Het betrekken en motiveren van medewerkers is, als het gaat om het zelf proactief de eigen werkprocessen te evalueren en te verbeteren, net zo belangrijk. Door ervaring leerden de Japanse managers in de jaren vijftig dat kwaliteit niet louter een techniek is, maar dat kwaliteit in de hele organisatie ingebed moet zijn. Lean richt zich niet alleen op de primaire, transformerende processen, maar ook op de hele organisatie (op alle onderdelen, dus niet alleen op alle processen van de organisatie). Het continu streven naar perfectie – het verbeteren van best practices – komt voort uit een diepgewortelde drang om de hoogste kwaliteit te halen. Door de auteur worden de daarbij gebruikte Japanse termen zoals jidoka (in dit geval) en concepten en modellen uitvoerig beschreven. Natuurlijk mag in het boek ook niet voorbijgegaan worden aan principes als just in time, oftewel producten en diensten moeten precies op het juiste moment worden gemaakt en aangeboden. Maar ook een term als muda, een Japanse term die wordt gebruikt voor alles wat verspilling is, daarbij kan gedacht worden aan: het voorkomen van overbewerking (geen overbodige activiteiten), geen overproductie, geen onnodige voorraad onderhanden werk, geen fouten/storingen, geen onnodige bewegingen, geen wachttijden en geen onnodig transport. Zoals de auteur aangeeft. Een van de grondbeginselen van Lean is dat er in een perfect proces geen verspilling plaatsvindt. Het elimineren van verspilling heeft vooral te maken met het standaardiseren (uniformeren), het reduceren van complexiteit en het elimineren van niet-waardetoevoegende activiteiten. Lean is vooral een ‘manier van leven’, het realiseren van een lerende organisatie waarin continu verbeteren, het streven naar perfectie, experimenteren om te leren en coachen om te groeien centraal staan. In het boek besteedt de auteur ook aandacht aan Lean Six Sigma. Maar naar de mening van Van Assen verschillen de twee concepten naar de basis behoorlijk. Lean richt zich tegenwoordig niet alleen meer op het elimineren van verspilling (muda), maar zoekt ook naar mogelijkheden om ongelijkheid (bv niet-uniformiteit (mura)) te reduceren. Terwijl er nu ook meer aanacht is voor het reduceren van overbelasting van middelen en mensen (muri). Het voert te ver om alle verschillen tussen Lean en Six Sigma, zoals door de auteur in zijn boek opgenomen, te beschrijven. Een is er het vermelden wel waard, namelijk: ‘Hoewel Six Sigma een goed gestructureerd verbeterproces kent, biedt het geen standaard manier om de oorzaak van gevonden problemen weg te nemen.’ Wil je echt iets met Lean gaan doen dan is het raadzaam om eerst het laatste hoofdstuk van het boek te lezen dat als titel draagt: ‘Valse starts en aandachtspunten voor het invoeren en realiseren van Lean’. Duidelijk zal moeten zijn voor een gebruiker van Lean, dat Lean niet iets is wat je er even bijdoet. Lean kan niet even worden ingevoerd door medewerkers (naast hun reguliere werkzaamheden) door rigoureus de voorraden of andere verspillingen te reduceren. Integendeel, het invoeren van Lean vergt een behoorlijke investering in tijd, capaciteit en geld. Naar mijn mening een boek die gelezen moet worden door elke ‘beginnende’ Lean gebruiker. Het geeft de historie weer, voert je in, in de concepten en methoden van Lean en is reëel over de slagingskans. Het is wel een echt handboek, goed geschreven, maar niet om zo maar snel als een roman door te lezen.