In De weg naar duurzaam ondernemen betekent het woord 'duurzaam' ook maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dat organisaties dus de mensenrechten, consumentenbelangen en sociale, ethische en milieukwesties in hun activiteiten en strategie integreren. Dat alles om zo veel mogelijk gedeelde waarde te creëren voor eigenaars, maar daarnaast ook voor stakeholders en samenleving. Voor dat laatste moet je negatieve effecten opsporen, voorkomen en verminderen.
In het boek staat een vijfstappenplan centraal:
1. Creëer inzicht
2. Ontwikkel dynamiek
3. Bepaal je koers
4. Maak en meet je impact
5. Vertel je verhaal
Van het eerste rapport van de Club van Rome in 1972 tot de zeventien duurzame ontwikkelingsdoelen (SDGs) die de VN in 2016 opstelde: we wisten het wel, maar nu moeten we snel iets gaan doen. Ieder deel in het boek sluit daarom af met vragen en stappen die je als organisatie kunt nemen.
Stap 1: Inzicht
Wat is de businesscase? Het gebrek aan een snelle, integrale aanpak van klimaatverandering is het grootste risico voor het volgende decennium. In de Global Risks Perception Survey 2021 van het World Economic Forum bestaat de top-5 uit klimaatgerelateerde risico’s. Het halen van de SDGs vertegenwoordigt een kans van 12 biljoen dollar omzet en 380 miljoen extra banen in 2030 (onderzoek van Business and Sustainable Development Commission). Maar er komt ook wet- en regelgeving door de Europese Green Deal. Veel bedrijven zitten nog in de do-no-harm fase en redeneren vanuit compliance, reputatie en risicobeheersing. Maar sommige grotere bedrijven handelen ook uit idealisme, zoals Patagonia, Unilever, Ikea en ook Interface met hun milieuvriendelijke tapijt.
Voor je organisatie betekent deze stap: start een duurzaamheidsteam, verken alle informatie en bepaal wat duurzaamheid inhoudt. Pas systeemdenken toe, dus kijk ruimer en dieper. Maak de businesscase voor jullie bedrijf - waarom duurzaamheid, en in welke richting…?
Stap 2: Dynamiek
Hierna ga je zowel personeel als externe stakeholders meenemen in duurzaamheid. Breng je stakeholders in kaart en bepaal wie er veel macht heeft en veel belang: dat zijn sleutelfiguren die je erbij moet betrekken. Maar denk ook aan de stille stakeholders, zoals de natuur en toekomstige generaties. Organiseer een dialoog in rondetafelsessies met stakeholders, want daar ontstaat interactie en co-creatie. Je moet het samen doen en een relatie opbouwen, want we hebben elkaar nodig in de waardeketen. Vertaal ook de SDGs naar jouw organisatie: wat is jullie focus? Waarom doen we dit allemaal? Wat is ons positieve doel en hoe verankeren we dat en duurzaamheid in de cultuur? Voor je organisatie: organiseer die dialoog en workshops.
Stap 3: Koers bepalen
Na al deze input is het belangrijk om het ambitieniveau te bepalen. Eerst wil je medewerkers informeren en een duurzame mindset bevorderen, daarna wil je duurzaamheid activeren in de organisatie (en meer innoveren), daarna wil je het integreren in alle processen en producten en beslissingen. Dat betekent overal invoeren en volhouden en continu verbeteren met plan-do-check-act. Bepaal indicatoren, zodat je kunt meten in hoeverre je je ambities en doelen haalt. Kijk ook naar radicale innovaties, zoals circulair werken op basis van Reduce, Recycle en Regenerate. Voor je organisatie: stel de juiste vragen over die drie R’s, maak doelstellingen en start een programma.
Stap 4: Impact maken
En dan komt het erop aan. Hoe meet je negatieve en positieve effecten van wat je doet? Bereik je wat of heb je het er vooral druk mee? Beyne en Vermeulen bieden een keur aan meetmethodes en verwijzen naar handige toolkits die helpen om ook niet-kwantificeerbare, indirecte impact enigszins in kaart te brengen. Voor je organisatie: meten maar en volhouden!
Stap 5: Het verhaal
Tijdens al deze stappen is het verhaal dat je vertelt belangrijk, zoals bij iedere beweging of verandering. Vertel het waarom, vertel wat er gebeurt als je het niet doet, deel je dilemma’s en moeilijke keuzes. Onderhoud een relatie met alle stakeholders en wees eerlijk. Zo wordt de weg naar duurzaamheid een ‘reis van de held’ met goede en slechte stappen, leerpunten en successen. Voor je organisatie: blijf vertellen en in dialoog, blijf open.
De weg naar duurzaam ondernemen is overzichtelijk, feitelijk, en niet al te lang. Vooral het overzicht is prettig: wat kan er allemaal, waar moet ik aan denken, waar vind ik wat? Sommige onderwerpen komen daardoor maar kort aan de orde - je zou een boek kunnen schrijven over rondetafelgesprekken, een positieve missie en cultuur, en meer van dat soort onderwerpen.
De weblinks en refenties vond ik handig voor verdere verkenning. Ieder deel eindigt met praktische vragen en stappen. Dit boek is nuttig - hoewel ik persoonlijk wat meer enthousiasme wil lezen; taal die motiveert, sprankelt, een emotioneel appel op mij doet. De taal in dit boek is echter correct en feitelijk. Niks mis mee, natuurlijk. Het doel is duidelijk: ga op weg naar duurzaam ondernemen. De weg naar duurzaam ondernemen is een routekaart van een cruciaal gebied.
Over Marcella Bremer
Marcella Bremer MScBA begeleidt organisaties en groepen met het ontwikkelen van een toekomstgerichte cultuur, toekomstscenario's, positieve doelen en helpt hen veranderen.
Ze is mede-oprichter van OCAI-online en Positive Culture Academy. Ze schreef boeken over organisatiecultuur, leiderschap en een roman over (klimaat)verandering: De Levenslijn.
