Dat hij een gerenommeerd antropoloog en anarchist was, spettert van de pagina’s. En een heerlijke cynicus, dat ook. Waardoor de soms best langgerekte wetenschappelijke uiteenzettingen en theorieën van vakgenoten met humor doorspekt en goed leesbaar zijn.
Wat een boek. Wat een opgave: de geschiedenis van de mensheid opnieuw schrijven. Maar het is de heren gelukt. En goed ook. Ook als leek – wat wist ik nou van antropologie? – beleefde ik dit relaas als een enorme verrijking van mijn summiere kennis over de prehistorie en de vroegste geschiedenis van het menselijk leven op aarde.
De oorsprong van de maatschappelijke ongelijkheid: dat lijkt in eerste instantie de belangrijkste vraagstelling in het boek. Het lijdt geen twijfel dat er iets vreselijk is misgegaan in de wereld. Een zeer klein percentage van de wereldbevolking bepaalt het lot van bijna alle wereldbewoners, en de gevolgen daarvan worden steeds rampzaliger. Maar al lezend begrijp je dat het daar niet om gaat. Vrijheid is het sleutelwoord. Als er iets vreselijk verkeerd is gegaan in de geschiedenis van de mensheid dan was dat misschien vooral toen mensen de vrijheid kwijtraakten om andere samenlevingsvormen te bedenken en te bepalen. (…) Hoe zijn we vast komen te zitten?
Een concreet antwoord geeft het boek niet. Maar de bouwstenen die Graeber en Wengrow ervoor aanleveren maken hen, allebei, onsterfelijk.
Over Marjan Maandag
Marjan Maandag is redacteur bij Managementboek.
