Vincent Blok stelt in zijn boek Van wereld naar aarde een speculatieve ontologie voor van de aarde als mogelijkheidsvoorwaarde voor menselijke bewoning van de wereld. Het is een echt filosofieboek.
De materiële aarde in de filosofische traditie
Vincent Blok laat zien hoe in de westerse filosofische traditie wordt gekeken naar de materiële aarde. Hij behandelt het denken van vele filosofen, van Plato en Aristoteles, Descartes, Humes, Nietzsche en allerlei postmoderne filosofen. Bij de meesten van hen constateert Blok dat ze, zoals hij dit verwoordt, de aarde niet denken. De westerse filosofische traditie is grotendeels gericht op de mens als denkend wezen en waarheidsvinding vanuit het perspectief van de mens.
Verankering van de wetenschap in de wereld en de aarde
In zijn filosofische ecologie van een bedreigde planeet grijpt hij aan op denkbeelden uit de westerse filosofie, waaronder ideeën van Spinoza. Hij heeft het over de mogelijke oproepen voor responsief gedrag die in de omgeving gegeven zijn. Zijn nieuwe perspectief op de zin van een wetenschappelijk leven op de bedreigde planeet gaat niet over het ‘management en control’, dat in ons hedendaagse denken zo centraal staat. Dit is het type denken waar zijn onderzoeksgroep vaak voor het karretje wordt gespannen. Eerder zoekt Blok het in attentie voor de elementaire aarde en verankering van de wetenschap in de wereld en de aarde. Zo kan wetenschap op een bedreigde planeet weer betekenis krijgen.
Filosofenjargon
Zoals gezegd, het is een filosofieboek geschreven in filosofenjargon. Het woordgebruik en de zinsconstructies zijn lastig te volgen als je zelf niet ingewijd bent in filosofische redenaties. Ik had er behoorlijk veel moeite mee. Op zich vond ik het jammer dat het verhaal daardoor zo moeilijk te volgen is voor een geïnteresseerde leek zoals ik. Zijn denkbeelden zijn boeiend en uiterst relevant.
Over Freija van Duijne
Freija van Duijne was van 2013 tot 2018 voorzitter van de Dutch Future Society. Zij heeft meer dan tien jaar werkervaring als toekomstverkenner en strateeg in diverse overheidsorganisaties. Freija werkt vanuit haar bedrijf Future Motions en geeft trainingen en lezingen op gebied van toekomstverkennen.