Toekomstdenker Hans Diels stelt een paar goede vragen die actueler zijn dan ooit: hoe denk je op lange termijn in een wereld die steeds sneller verandert? Hoe verwerf je concurrentievoordeel door onzekerheid te omarmen? Hoe ontwikkel je een bedrijfsstrategie in een onzekere omgeving? De auteur stelt niet alleen de vragen, hij beantwoordt ze ook in zijn boek Het onzekerheidsvoordeel – Strategie tussen feiten en verbeelding.
Vliegende auto’s
In een compact en helder geschreven boek van 152 pagina’s laat de auteur zien hoe je een strategie ontwikkelt en doorvoert in een snel veranderende wereld. Een wereld waarin het draait om risico’s (dat je kunt inschatten en bijvoorbeeld verzekeren) en onzekerheid (dat je niet kunt meten of inschatten). Wat brengt de dag van morgen of overmorgen, laat staan die van over een aantal jaar? Denk aan veelal onvoorziene en plotselinge gebeurtenissen als financiële crisis, coronapandemie, haperende Chinese aanvoerlijnen, oorlog in Oekraïne, stijgende inflatie en de enorme energiecrisis. Of zoals we in het boek lezen: wat is de markt voor vliegende auto’s in 2040?
Toekomstfocus
De auteur is ervan overtuigd dat bedrijven die deze onzekerheid omarmen zullen weten te overleven en succesvol zijn. Dat omarmen bestaat grofweg uit vijf stappen die in evenzovele hoofdstukken aan bod komen. Het begint met het zoeken naar de toekomstfocus van jouw bedrijf. Waarom ben jij op aarde, nu en in de toekomst? Zit je in treinvervoer of bied je mobiliteit van A naar B? Als dat duidelijk is ga je met behulp van horizonscanning permanent op zoek naar signalen en trends die voor jouw bedrijf en jouw businessmodel impact kunnen hebben.
Na het selecteren en analyseren van signalen, trends en informatie bouw je met behulp van verhalen en verbeelding verschillende toekomstscenario’s. Met behulp van de scenario-matrix kies je vervolgens de juiste strategie. De auteur noemt het een IKEA-strategie waarbij je met behulp van strategische bouwblokken een modulaire strategie ontwikkelt. Je monitort voortdurend de omgeving, weegt de ontwikkelingen aan de hand van indicatoren, vergelijkt scenario’s en ontwikkelt nieuwe opties. Al naar gelang de omstandigheden schuif je met prioriteiten tussen de verschillende strategische opties. Zo’n modulaire strategie vraagt om ‘leiderschap in onzekerheid’ – waarbij je balanceert tussen feiten en verbeelding – en een cultuur van experimenteren en waarbij falen altijd een optie is.
Routeplan en praatplaat
Het vormt samen een ‘kader voor strategische conversatie’, een soort routeplan en praatplaat voor het realiseren van het onzekerheidsvoordeel. Niet om de toekomst te voorspellen, maar om vandaag betere beslissingen voor de toekomst te kunnen nemen. De auteur geeft aan hoe belangrijk het is om de verschillende mogelijke toekomsten (scenario’s) meer ‘tastbaar’ te maken met verhalen, beelden en ervaringen. We denken maar al te vaak dat de toekomst een voorspelbare voortzetting is van het verleden en dat is zelden het geval. Ook kunnen we ons maar moeilijk zaken voor de geest halen die we niet recent meemaakten, zagen of ervaarden. Het onderzekerheidsvoordeel gaat dus over het grijpen van nieuwe kansen en tegelijkertijd het beter kunnen reageren op onverwachte gebeurtenissen. Waarbij je afstapt van het idee dat je één strategisch plan kunt maken dat je van A tot Z brengt. Je kiest voor een flexibelere werkwijze met een modulaire strategie. Strategie is dus niet meer een jaarlijks terugkerend ritueel, maar een permanent iteratief proces.
Surpluswinst
Er zijn de laatste jaren veel boeken verschenen over toekomstgericht en wendbaar ondernemen. De auteur voegt daar met Het onzekerheidsvoordeel een interessant boek aan toe. Het laat goed zien waarom toekomstdenken nodig is en waarom dat voor mensen lastig is. Het boek biedt zoals de auteur schrijft een ‘handleiding voor de onzekere strateeg’. Als je dit goed aanpakt is de ‘surpluswinst’ voor jou. Dat bestaat volgens de auteur uit twee delen. Als eerste bestaat de surpluswinst uit de kansen die je grijpt die anderen uit onzekerheid niet durven grijpen. Daarnaast creëer je door je op verschillende mogelijke toekomstbeelden voor te bereiden, een meer weerbare organisatie. Onze voorouders wisten het al, regeren is vooruitzien. Het onzekerheidsvoordeel kan je daarbij helpen.
Over Sjors van Leeuwen
Sjors van Leeuwen (Indora Managementadvies) is adviseur, auteur en spreker op het gebied van klantgericht ondernemen, strategie en marketing. Door zijn ervaring is hij goed thuis in vele strategische vraagstukken en het toenemend belang van de ‘de klant’ als onderscheidende factor. Sjors schreef o.a. Wendbare strategie op één A4, Zorgmarketing in de praktijk en CRM in de praktijk.
