Er ontstaat een ander Nederland, zoveel is wel duidelijk als we naar de wereld om ons heen kijken. Of zoals transitieprofessor Jan Rotmans in zijn boek Omarm de chaos schrijft ‘ We leven niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk’. Het heeft allemaal grote gevolgen voor tal van sectoren, overheden, bedrijven en instellingen. Veranderingen die door Hans Schraders (commissaris en auteur) en Herman Poos (journalist en innovator) uitgebreid worden beschreven in Er ontstaat een ander Nederland.
Tien onderwerpen
De auteurs nemen in het boek tien sectoren/onderwerpen onder de loep die volgens hen de kwaliteit van ons leven het komende decennium grotendeels bepalen. Na ‘De status van Nederland’ komen achtereenvolgens aan bod: de zorg, het nieuwe werken, het onderwijs, de ruimtelijke ordening en huisvesting, de energietransitie, de veiligheid, entertainment, media en voetbal, digitalisering, big data en techniek en duurzame voeding. In ieder hoofdstuk worden de huidige stand van zaken en de toekomstige ontwikkelingen en trends gedetailleerd beschreven. De belangrijkste punten komen terug in een ‘samenvatting in hoofdlijnen’. Daarna geven de auteurs hun aanbevelingen, onder de noemer ‘de weg naar 2030’. Ieder hoofdstuk sluit af met een interview met een opinieleider, zoals een trendwatcher, politicus, ondernemer, manager of innovator.
De weg naar morgen
Er ontstaat een ander Nederland is een stevig boek geworden van bijna 400 pagina’s. Een boek waarmee de auteurs ‘vandaag met morgen willen verbinden.’ Want zo vragen de auteurs zich af: ‘Op welke wijze leggen we de weg af van vandaag naar morgen, waar staan we rond 2030?’. Deze vraag beantwoorden de auteurs onder andere door op grote schaal te refereren aan tal van nationale en internationale onderzoeken en publicaties. Dit levert enerzijds een breed beeld op, maar anderzijds ook een stortvloed aan cijfers en inzichten die het overzicht en de leesbaarheid niet altijd ten goede komen. Zo lezen we dat van de eigenaren van eengezinswoningen 96 procent dubbelglas heeft, 86 procent een hr-ketel, 79 procent dakisolatie, 71 procent gevelisolatie en 61 procent vloerisolatie. Die mate van gedetailleerdheid had op een aantal vlakken wellicht wat minder gekund. De minder geduldige lezer kan desgewenst doorbladeren naar de samenvattingen met belangrijkste punten.
Hete hangijzers
Wat betreft de aanbevelingen schetsen de auteurs aan het einde van ieder hoofdstuk met grove pen de weg naar 2030. Wat moet er gebeuren, wie doet wat? Je merkt dat de auteurs ervaren en bevlogen professionals zijn, met veel ervaring en een duidelijke visie op tal van onderwerpen. Tal van hete hangijzers passeren de revue: Europa, migratie, preventie, zorgkosten, kloof arm-rijk, hybride werken, robotisering, arbeidsmarktkrapte, onderwijsvernieuwing, woningtekort, klimaatverandering, vleesconsumptie, kernenergie, waterstof, cybercriminaliteit, big tech, algoritmes, enzovoort. Ten aanzien van de gewenste nieuwe, innovatieve managementbenadering komen we bij veel onderwerpen dezelfde aspecten tegen zoals: duidelijke langetermijnvisie (perspectief), een samenhangend (Delta)plan, onderlinge afstemming tussen stakeholders, integrale benadering (politiek, cultureel, sociaal, economisch), nieuwe bestuurscultuur en managementstijl, betere overheidscommunicatie, minder marktwerking, meer centrale (overheids)regie, regionale innovatieplatforms en een nieuw kiesstelsel om de kloof tussen overheid en burger te verkleinen. De aanbevelingen blijven logischerwijze steken in hoofdlijnen en algemeenheden, het succes valt of staat met de verdere implementatie hiervan.
De interviews
Interessant zijn de interviews met 19 opinieleiders zoals Maurice van den Bosch (OLVG ziekenhuis), Staf Depla (politicus), Barbara Baarsma (Rabobank), Nicole Edelenbos (leiderschap), Toon Gerbrands (sportdirecteur), Ruud Koornstra (ondernemer), Steven Engels (manager Orsted, windparken op zee) en Willem Peter de Ridder (futuroloog). De interviews geven goed aan welke kant het op beweegt. Zo zegt Maurice van den Bosch over de toekomst van de zorg: ‘Het ziekenhuis van de toekomst wordt er een zonder muren. We gaan naar virtuele ecosystemen voor het levenspad van elke patient’. Ruud Koornstra droomt op zijn beurt over zijn paradijs op aarde: ‘Binnen anderhalf jaar vliegt vanaf Teuge een vliegtuig op korrels waterstof. We kunnen laten zien dat het werkt!’ En volgens futuroloog Willem Peter de Ridder wordt ‘het werk dat mensen doen, anders en leuker, wat efficiency is voor robots, is creativiteit voor mensen.’
Metamorfose
We staan aan de vooravond van een complete en ingrijpende metamorfose, zo schrijven de auteurs. Met hun boek geven ze een gevarieerd beeld van deze metamorfose en de vele veranderingen en uitdagingen die hiermee gepaard gaan. Met een schat aan informatie, uitgebreide analyses en boeiende vergezichten en visies. Het vormt een verbinding tussen vandaag en morgen en stippelt een mogelijke route uit op weg naar 2030. Waarbij we volgens de auteurs een interessante stap maken, van welvaart naar welzijn, van meer naar beter. Dus een ander Nederland, een land waar we volgens de auteurs nog steeds trots op kunnen zijn.
Over Sjors van Leeuwen
Sjors van Leeuwen (Indora Managementadvies) is adviseur, auteur en spreker op het gebied van klantgericht ondernemen, strategie en marketing. Door zijn ervaring is hij goed thuis in vele strategische vraagstukken en het toenemend belang van de ‘de klant’ als onderscheidende factor. Sjors schreef o.a. Wendbare strategie op één A4, Zorgmarketing in de praktijk en CRM in de praktijk.
