Stevig staan in advies is gebaseerd op Van Gils’ eigen advieservaring als bedrijfspsycholoog en de indrukken die hij heeft opgedaan in zijn assessment- en coachingpraktijk, waarin hij met honderden adviseurs/consultants sprak. Hij weet dus waar hij het over heeft, en dat is ook te merken in het boek. Er staan veel voorbeelden van adviessituaties waarin hij op de een of andere manier zelf een rol vervulde. Verder staan er in het boek zo’n dertig pagina’s aan interviewverslagen van ‘ontmoetingen’. Sommige van deze ontmoetingen waren met (jonge) adviseurs of met opdrachtgevers van adviseurs.
Legitimaties
In navolging van andere auteurs onderkent Van Gils vier ‘legitimaties’ voor advisering: inhoudelijk, cognitief, emotioneel, moreel. In een kolom laat hij voor elk van deze vier de meerwaarde, valkuilen en kwaliteiten van de adviseur zien. Het is een handige ordening voor elke adviseur om de eigen rol aan te spiegelen.
Eed
In analogie van de eed van Hippocrates, houdt Van Gils een pleidooi voor de ‘Eed van Socrates’. Hierin staat ondermeer dat de adviseur aangeeft wat de verwachte opbrengsten van zijn inbreng zullen zijn. Zo belooft de adviseur verder geen vage algemene beloftes te doen, zich intercollegiaal te laten toetsen en alleen proven technology te gebruiken. Ik mag toch hopen dat elke adviseur al standaard geen vage beloftes maakt. Bij het door hem bepleite gebruik van ‘proven technology’ laat hij in het midden laat wat hij daarmee bedoelt.
Bibberaties
Van Gils houdt een pleidooi voor twijfel, omdat twijfel naar waarheid voert. Een adviseur die volgens Van Gils geen twijfel zegt te kennen, ‘liegt of is een wegpiraat op andermans circuit.’ De auteur noemt angsten van adviseurs ‘bibberaties’. Hij onderscheidt er negen (!): ontmaskering, marginalisering, sociale hoon, autoriteit, retoriek, overschatting, speelbal worden, escaleren en verminking van het advies.
Schelmachtigheid
Bij een onderwijsorganisatie hoorde Van Gils eens de verzuchting dat hun beleidsadviseurs maar vragen bleven stellen. Ook al is doorvragen volgens hem een belangrijke kwaliteit in het begin van het adviesproces,je kunt het ook overdrijven: ‘doorspitten omdat je zelf geen keutel kunt of durft te leggen.’ Schakelen tussen dienend exploreren en gezonde brutaliteit is volgens Van Gils de kunst. In dit verband beschrijft hij een taxonomie naar ‘oplopende schelmachtigheid.’ Deze gaat van doorverwijzen, opties voorleggen, overtuigen naar niet-adviseren maar zelf ingrijpen (met verantwoording achteraf).
Psychologisch perspectief
Regelmatig serveert Van Gils handige checklists, veelal geschreven vanuit een psychologisch perspectief op het adviesvak. Er zitten in het boek voor elke lezer die adviseert, of het nu een interne adviseur of externe betreft, voldoende gedachtenspinsels, anekdotes en modelletjes in om het eigen doen en laten aan te toetsen. En regelmatig waarschuwt hij de lezer om er zeker van te zijn of hij wel waarde voor de klant levert, en een opdracht niet aanneemt om de ‘winkel draaiend te houden’. Een boodschap die niet vaak genoeg herhaald kan worden.
Columns
Stevig staan in advies leest als een boek van een oudere adviseur die terugkijkt op zijn successen en uitglijders en die geleerde lessen wil doorgeven aan oude en minder oude collega’s. Daarbij is natuurlijk de suggestie dat veel dienstjaren gelijk staan aan inzicht en wijsheid…… Hij relativeert de waarde van de lessen wel: ‘Niet dat je dit behoedt voor uitglijers, die dienen zich zeker aan…’ Van Gils schreef een boek dat je niet van begin tot einde hoeft te lezen om te begrijpen waar het over gaat. De zeven hoofdstukken zijn los van elkaar te lezen, als ware het een boek met een verzameling columns. Hij schrijft zoals je met een goede vriend spreekt, wat maakt dat het makkelijk leest, al schiet hij hier en daar wel wat door in informaliteit.
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
