De opening van Design Thinking maakt me direct blij. Dat komt doordat auteur Teun den Dekker iets niét schrijft. In veel boeken over innovatie, transitie en management vind je een variatie op de aanname van versnellende veranderingen. Het komt terug in zinnen als: de tijd waarin wij leven, veranderingen volgen elkaar steeds sneller op en techniek die ons voorbij gaat.
Nuchter
Dat doet Den Dekker dus niet. Hij neemt verandering als gegeven en zet design thinking neer als een modus van probleemoplossen. Niet omdat het allemaal zo snel gaat tegenwoordig, maar omdat sommige problemen nou eenmaal lastig zijn.
Hij heeft daarmee een duidelijk en nuchter uitgangspunt. Duidelijk omdat hij vooraf de verwarring opruimt dat design thinking alleen over ontwerpen van dingen gaat. Dat is al lang niet meer zo.
De nuchterheid is een algemeen kenmerk van dit boek. Den Dekker blijft weg van opkloppen en wonderformules. Hij beschrijft de realiteit van design thinking. Die is soms warrig en onduidelijk en vraagt een denkkader dat door oefening sterker wordt.
Alles belicht
De nuchterheid betekent ook grondigheid met zich mee. Design thinking is op meerdere manieren uit te leggen en toe te passen. Veel boeken en artikelen gaan uitbundig in op een van die manieren en ontkennen de rest - slingers ophangen en oogkleppen op. Nuchter gaat Den Dekker voorbij het eenzijdige feest, en hij belicht alles. In zijn boek is aandacht voor de vier perspectieven van design thinking in aparte delen: werkwijze, denkwijze, projectaanpak en tools.
Den Dekker gaat dus breed te werk. Dat betekent niet dat hij een vuistdik boek heeft afgeleverd. Integendeel, het is lekker draagbaar. Door een compacte schrijfstijl roept het bij mij een gevoel op van speelse autoriteit over dit onderwerp. Met draagbaar bedoel ik trouwens: dit is echt zo'n boek om mee te nemen, te laten slingeren en opeens iets in op te zoeken.
Breed en compact gaat ook over de bronnen die Den Dekker aanhaalt. Uit meerdere hoeken, en toch juist die boeken en artikelen die onmisbaar zijn in dit vakgebied. Bijvoorbeeld Design Thinking van Guido Stompff, Change by Design van Tim Brown en het even humoristische als briljante The Design of Everyday Things van Don Norman.
Iteratief
Even terug naar de indeling. Wat opvalt is dat de vier delen overlappend, onderling afhankelijk en iteratief zijn. Het is vooral opvallend omdat deze structuur een spiegel is van de inhoud. Den Dekker laat zien dat design thinking een proces is met afgebakende stappen, waarin je tegelijk aan het verfijnen bent, heen en weer gaat.
Ik zie dat bijvoorbeeld in deel 3 (projectaanpak). Hier staan de onderdelen van deel 1 (werkwijze) concreet gemaakt voor een project. Voor de invulling van de projectstructuur staan per onderdeel verwijzingen naar werkwijzen die in deel 4 (tools) makkelijk te vinden zijn. Letterlijk makkelijk, ze staan in alfabetische volgorde.
Een iteratieve structuurvorm is voor mij een favoriet in managementboeken. Iteratief betekent dat de basis piekfijn in orde moet zijn, de terminologie zowel op algemeen als specifiek niveau moet kloppen en niets kan worden weggelaten van de totale tekst. Alles is namelijk met elkaar verbonden. Je zou kunnen zeggen dat dit boek zichzelf bewijst. Met andere woorden: dit boek heeft consistentie. Ook zo'n favoriet concept van mij. Het blijkt maar weer, wanneer je veel leest, worden vanzelf je stokpaardjes duidelijk.
Kritisch
Is er dan helemaal niets mis met dit boek? Ach, hoe ver wil je inzoomen, hoe kritisch wil je dat ik ben? Het lijkt me duidelijk dat mijn eindoordeel dik positief is, dus de paar dingen die de beleving remmen kan ik wel noemen.
Hier en daar voelt dit boek wat schools aan. Dat is niet zo gek, het is bedoeld als studieboek. Een focus op het een (studie) geeft soms een belemmering op het ander (praktijkgebruik). Het schoolse komt naar voren in opdrachten en invuloefeningen tussen de tekst door. Een andere focus is het compacte dat ik eerder noemde. Ook dit voordeel kent een nadeel: ik lees weinig over de geschiedenis en verschillende uitingsvormen van design thinking.
Kernliteratuur
Design Thinking van Teun den Dekker is onmisbaar als je meer over het onderwerp wilt weten. Wat mij betreft hoort het bij de kernliteratuur over dit onderwerp. Maar de echte waarde van dit boek is in de praktijk, waar het thuishoort.
Over Hans de Witte-van Mierle
Hans de Witte - van Mierle is adviseur, projectmanager en trainer. Hij werkt in het sociaal domein, met als specialisaties participatie, gedragsverandering, brede samenwerking en transitietrajecten.
