In de managementliteratuur dreigt alle aandacht voor leiderschap, cultuur en de motivatie van mensen de traditionele hardere kant van de bedrijfsvoering enigszins op de achtergrond te geraken.
Toch staat prestatiemanagement al jaren hoog op de agenda van managers. Dan gaat het onder meer over het ontwikkelen van strategische doelstellingen, businessmodellen, KPI’s (kritische prestatie-indicatoren), kritische succesfactoren, een routekaart en op scenario-gebaseerde-plannen.
Vaak doen bedrijven en de overheid maar wat op managementgebied. In veel organisaties is strategische besluitvorming amateuristisch, aldus de auteur. Bezwaar is dat organisaties te veel vertrouwen op managementtrainingen-on-the-job voor bijscholing. Kerklaans boek is daarom een oproep aan managers om over te stappen op meer data-gedreven besluitvorming om de beslissingskwaliteit te verhogen.
Cockpit
De inspiratie voor Business Flight Simulator haalt Kerklaan uit de luchtvaart. Hij heeft vroeger bij Fokker gewerkt, vandaar zijn liefde voor de luchtvaart en het idee om een cockpit als metafoor voor de KPI-scorecard toe te passen.
De vliegsimulator of vliegtuigsimulator wordt gebruikt om vliegers te trainen. Het is een apparaat waar men heel erg realistisch een vliegtuig mee kan besturen, zonder dat je er echt in zit. Kerklaan legt organisaties langs de lat van de luchtvaart, waarbij de vliegsimulator als basisgedachtegoed geldt voor de ontwikkeling van zijn ‘Business Flight Simulator’. In dit model integreert hij Kritische Succes Factoren en KPI’s. Het is specifiek ontwikkeld voor een kwantitatieve benadering van prestatiemanagement. Daarmee probeert Kerklaan het management aan te leren beter gefundeerde businesskeuzes te maken, door simulatie van de effecten van die keuzes.
System Dynamics en de 5 basisparameters
De ‘cockpit’ van de organisatie is te beschouwen als een prestatiedashbord. Het is hét organisatie-informatiecentrum met KPI’s, tabellen, spreadsheets en grafieken. De auteur onderstreept het belang van data bij het nemen van beslissingen en illustreert hoe het nabootsen van processen middels software kan helpen bij het verkrijgen van inzicht in verschillende scenario's.
Een centraal concept in het boek is het idee van een ‘living model’, een dynamisch model – System Dynamics (SD) - dat veranderingen in de tijd kan weergeven en dat wordt ondersteund door een gedegen strategiearchitectuur. SD en de vijf basisparameters zijn essentieel om een compleet overzicht te verkrijgen van het prestatieniveau van een organisatie. Kerklaan past daarvoor SD toe, een methode voor dynamisch modelleren, om interacties tussen de vijf basisparameters te simuleren zoals klanten, producten, capaciteit/ productportfolio, geld en medewerkers.
Deze modellen zijn bekend en worden toegepast in diverse disciplines die complexe systemen bestuderen. Kerklaan verwacht zeker niet dat de lezers van zijn boek meteen zelf SD-modellen zullen gaan bouwen, maar de hulp inroepen van professionals als datamanagers en businessanalisten.
Nadeel van Balanced Scorecard
Robert Kaplan en David Norton publiceerden in 2004 de Strategy maps. Zij claimen dat de strategy map (strategiekaart) de ontbrekende schakel is tussen het formuleren van een strategie en het realiseren van een strategie. Ook het traditionele Balanced Scorecard-KPI-model (BSC-KPI-model) werd in 1992 geïntroduceerd door Norton en Kaplan. De balanced scorecard KPI is een managementtool die inzetbaar is om een overzicht te creëren van de korte- en langetermijnactiviteiten van een bedrijf. Met het BSC-KPI-model kun je de strategie van je bedrijf bepalen, de prestaties van je bedrijf meten en controleren, en uiteindelijk een duidelijke missie en visie formuleren.
Echter, het grote bezwaar is dat de samenhang tussen de vijf basisparameters vaak ontbreekt, terwijl de Business Flight Simulator dit probleem juist perfect kan oplossen. Een ander voordeel van de toepassing van de Business Flight Simulator is dat je veel beter kunt bijsturen als de situatie daarom vraagt. Het is bekend dat goede data-analyse veel meer informatie kan verwerken dan het menselijk brein alleen. Kerklaan benadrukt wel de cruciale rol van het testen van het organisatiespecifiek ontworpen simulatiemodel om de betrouwbaarheid en geldigheid te waarborgen.
Ontwerp
Samengevat, Business Flight Simulator biedt een gedetailleerde beschrijving van het ontwerpproces van de Business Flight Simulator. Inclusief het specificeren van eisen, het opstellen van een conceptueel model, de bouw van het model, het vormgeven van de interface en het inrichten van de leeromgeving. Dit wordt ondersteund door heldere voorbeelden en praktische richtlijnen, waardoor de geïnteresseerde lezer een diepgaand begrip krijgt van deze materie.
Het is tijd om business-simulatoren te bouwen, omdat nieuwe software en data-analyse technieken het mogelijk maken. Data-managers gaan naast businessanalisten een steeds belangrijkere rol spelen binnen organisaties. Het boek is niet eenvoudig, maar biedt waardevolle inzichten en kennis voor professionals die streven naar verbetering van de kwaliteit van besluitvormingsprocessen in organisaties.
Ten slotte, Kerklaans boek Business Flight Simulator is een waardevolle bron voor wie geïnteresseerd is in het toepassen van simulaties en datagedreven benaderingen voor het verbeteren van organisatorische prestaties. En dat geldt voor zowel profit als nonprofit organisaties.
Over Louis Thorig
Louis Thörig is verbonden als master- en bachelorthesisbegeleider aan de afdeling Organisatiewetenschappen, Faculteit Sociale Wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam. Hij was tot 1 augustus 2011 werkzaam als global communications manager op het hoofdkantoor van IOI-Loders Croklaan (www.croklaan.com) in Wormerveer. Hij heeft zijn MBA behaald bij Business School Nederland, de Action Learning MBA.
