Zoals Ford toch wel de aartsvader van de automobiel mag worden genoemd, zo is Taylor de grondlegger van de productiviteit. Beroemd is natuurlijk de Bethlehem Steel Company case waarin Taylor de principes van het wetenschappelijk management tot op de gram achter de komma uitlegt en bewijst. Wel grappig om te weten is dat hij juist bij dit bedrijf de grootste moeite had zijn ideeën in praktijk te brengen, hij werd er zelfs ontslagen. Maar dat laat onverlet dat zijn aanpak bij andere bedrijven tot ongekende productiviteitsstijgingen hebben geleid. Je zou kunnen zeggen dat Taylor de man was die op dat moment nodig was.
Taylor mag dan een kind van zijn tijd zijn geweest, hij werd geen man die met zijn tijd meeging. De presumptie dat arbeiders van nature lui zijn en in het gareel moesten worden gehouden, is een opvatting die al vrij snel na het verschijnen van zijn ‘principles’ uit het gangbare vocabulaire verdween om uiteindelijk volstrekt politiek incorrect te worden. Maar hoe politiek incorrect ook of ouderwets, nog altijd waart de geest Taylor rond.
Bram Buunk (Oerdriften op de werkvloer) parafraserend: Nog altijd namelijk is er de kennelijk onweerstaanbare neiging om in de voetsporen van Taylor functies en taken op te knippen. En ook nog altijd wordt personeel gezien als een verzamelvat vaardigheden die je moet laten aansluiten bij de taken en werkzaamheden van de functie. Er moet, zo zegt Buunk, ‘een optimale fit zijn tussen persoon en functie’. Om daaraan toe te voegen dat sinds Taylor niet alleen functies maar ook mensen worden opgeknipt, maar dat kun je weer niet aan Taylor toeschrijven.
In essentie draait het bij Taylor om standaardisering die inderdaad de productiviteit en efficiëntie doet toenemen maar o zo opzichtig ‘au contraire’ de ‘condition humaine’ is. De lopende band draait eindeloos voort terwijl de mens erachter afsterft. Of het niet meer pikt en in opstand komt. Of volledig doordraait! Wie kent niet de prachtige scene uit Modern Times.
Net zoals de klanten van Ford er geen genoegen meer mee namen dat ze hun auto in elk mogelijke kleur konden krijgen zolang die maar zwart was, bleek ook Taylors rigide, haast wiskundige en eendimensionale werkopvatting geen lang leven beschoren. Het antwoord op Taylor was een meer holistische benadering van werk waarbij we nog altijd bezig met zijn met de exacte formulering, getuige de laatste loot die Het nieuwe Werken heet.
Een beschouwing over een net verschenen boek heeft actualiteitswaarde, maar dat kun je niet zeggen van de woorden die je wijdt aan een boek uit 1911. Zeker als dat een boek betreft dat iedereen die iets met management van doen heeft, al heeft gelezen. Of zou moeten hebben gelezen. Maar dat dus vaak niet heeft gedaan. Niet te vinden. Te duur (een 1ste druk ‘doet’ 17000 euro!). Al veel over gelezen. Van horen zeggen. Niet meer van deze tijd. Taylor? Wie zeg je? Taylor? Oh, die Taylor!
Everything you always wanted to know about scientific management but were afraid to ask…
Over Pierre Pieterse
Pierre Pieterse was tot februari 2022 hoofdredacteur van Managementboek Magazine.
