Judith Mair pleit voor herwaardering van klassieke organisatieprincipes, zoals strikte regels, vaste werktijden, elkaar niet tutoyeren en onder werktijd niet het mistige jargon gebruiken met modewoorden als 'innovatief', 'creatief' en ander uitbundig communicatief zelfvertoon. Met haar bewust provocerende boek wil Mair afrekenen met de pretcultuur die organisaties omtovert tot heuse speeltuinen waar quasi-gemotiveerd personeel en quasi-zelfbewuste teams met hun emotionele intelligentie en sociale competentie één grote familie zouden vormen. De werkelijkheid is anders, zegt Mair. Werk is er echt niet voor de lol. Flexibele werktijden betekenen dat je diep tot in de nacht overuren draait. En eigen verantwoordelijkheid is niet anders dan jezelf uitbuiten of laten uitbuiten. Waar het om gaat is dat er gepresteerd moet worden, en daarbij zijn volgens Mair heldere regels, afspraken en verplichte omgangsvormen in het belang van organisatie èn medewerkers.Afstandelijkheid en zelfs onverschilligheid met betrekking tot de eigen organisatie zou het juist veel gemakkelijker maken om bedrijven te veranderen of flexibel te houden. Een gezonde bedrijfscultuur moet juist de werknemer beschermen tegen elke subtiele dwang en emotionele eisen van de werkgever. En een gezonde bedrijfscultuur moet de werkgever weer in staat stellen om alle beslissingen te nemen die in het belang zijn van de onderneming - ook als dat tegen de zin van de werknemers is.Daarom is het goed om kritische afstand toe te staan en niet domweg te eisen dat mensen hun ziel en zaligheid in de onderneming leggen. Wie sympathie moet afdwingen, krijgt de juist de afvallige werknemers die hij verdient.
Tegenover deze Duitse kordaatheid stelt Corinne Maier Franse lichtvoetigheid en gedesillusioneerde ironie. Haar pamflet Liever lui is een handleiding en leeswijzer om aan te sluiten bij de steeds grotere schaduwkant van grote organisaties waar niemand precies kan of wil zeggen waar je mee bezig bent, maar waarbij het belangrijkste is dat die onduidelijke bezigheid heel lang doorgaat. Topdown wordt steeds massaler toegepast wat het management jarenlang heeft laten zien, namelijk een houding van ‘actieve niet-betrokkenheid’ bij het werk. Zolang je dat maar discreet doet, heeft dat geen enkele consequentie. Motivatie en betrokkenheid zijn ingeruild voor even basale als desastreuze vragen als ‘waarom pakken we de baas niet?’. Of: ‘waarom pakken we niet wat de baas ook pakt?’. In feite maakt Corinne Maier manifest wat onderhuids speelt in bijna elke organisatie. Namelijk dat mensen er een ‘echt bestaan’ naast een soort ‘pseudo-bestaan’ op nahoudt. Een bestaan dat alle menselijke vitaliteit tot nul reduceert, en daarmee elke mogelijke zingeving blokkeert.
Over Pierre Pieterse
Pierre Pieterse was tot februari 2022 hoofdredacteur van Managementboek Magazine.