‘Al stop ik er nog zo veel energie in, het komt geen meter verder...’ Als organisatieadviseur (hij is vennoot van Holland Consulting Group) had Ardon dat zo vaak gehoord, dat hij zich begon af te vragen of het misschien zo zou kunnen zijn dat managers zelf hun eigen verandering ondermijnden. Die vraag leek hem interessant genoeg om er serieus onderzoek naar te gaan doen. Zo serieus, dat hij er in 2009 op kon promoveren. De uitkomst? Een hele waslijst aan onbewuste gedragspatronen die een stagnerend effect hebben op veranderprocessen, doordat ze het verantwoordelijkheidsgevoel en het initiatief van medewerkers ondermijnen. Allemaal ‘in het wild’ waargenomen, vastgelegd en geanalyseerd.’
In 2011 beschreef Ardon die funeste patronen in Doorbreek de cirkel! op een heel praktische manier, met direct toepasbare tips om uit die taaie situaties los te komen en ze in de toekomst te vermijden. Nu, vier jaar verder, komt hij met een vervolg. Het heet Ontketen vernieuwing! en geeft antwoord op de vraag wat je als manager doet nadat je die zelf opgeworpen blokkades weer hebt weggenomen waardoor je verandering geen kans kreeg. Hoe breng je de boel alsnog in beweging, hoe breng je energie in het proces, hoe kom je ditmaal wèl verder?
Net als in Doorbreek de cirkel! beschrijft Ardon ook in Ontketen vernieuwing! herkenbare situaties die uit het leven gegrepen zijn. En ook nu weer destilleert hij daar aansprekende suggesties uit. Kort samengevat klinken ze al gauw als tegeltjes, zoals ‘Begin in het klein . Wat achter die kernachtige formulering zit, is het inzicht dat je idealen zoals een klimaat van leren en veranderen niet kunt "’invoeren’.
Als initiatiefnemer in een veranderingsproces moet je klein beginnen, je effectiviteit onderzoeken, experimenteren en leren. En dat vooral openlijk. Als je reflecteert op de ervaringen die je daarbij opdoet en daar bewust van leert, kun je na een tijdje jezelf in actie betrappen op defensief gedrag en effectiever interveniëren. Zulk leidinggeven aan verandering is een continu leerproces, concludeert Ardon: je moet voortdurend op jacht zijn naar inconsistenties tussen wat je zegt en wat je doet.
Om zijn analyse te kunnen maken en zijn conclusies te kunnen trekken, heeft Ardon veel onderzoek moeten doen. Daarbij bouwt hij voort op het werk van sociologen, psychologen, bedrijfskundigen en storytellers. Voor wie zich verder in de materie wil verdiepen, vertelt hij achterin wie hem zo al hebben geïnspireerd. Daarbij komen niet alleen erkende grootheden langs als Argyris en Senge maar ook recentere ontdekkingen als Amabile (The Progress Principle) en Herrero (Viral Change). Een tweede, beknopter overzicht van ander bronnenmateriaal maakt Ontketen vernieuwing! helemaal compleet.
Over Pierre Spaninks
Pierre Spaninks (Eindhoven, 1955) was tot zijn pensionering in 2021 zelfstandig professional in journalistiek en communicatie. Hij kreeg landelijk bekendheid als ZZP-expert. Voordien had hij gewerkt in het hoger onderwijs en de consultancy. Hij studeerde Tekstwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam en volgde op Harvard het Senior Manager in Government Program. Tegenwoordig legt hij zich toe op de Egyptologie.
