Team management

Tica Peeman wijdde op verzoek van het tijdschrift Management Team een tiental columns aan het beantwoorden van deze vraag. Deze columns vormen de basis van haar boek Team management, dat een must-read is.

In het voetbal bestaat een stelling dat uiteindelijk niet de beste voetballers, maar de beste teams winnen. Tijdens het wereldkampioenschap van 2014 bewees Louis van Gaal met het Nederlands elftal dat deze stelling aardig klopte, want met een van te voren naar beneden geschreven team behaalde hij uiteindelijk de derde plaats. Wat was nu precies het geheim van Louis van Gaal? Waarom verraste hij vriend en vijand met weliswaar geen sprankelend voetbal, maar wel een bewonderenswaardig resultaat? De sleutel van succes lag bij het team dat hij in de aanloop naar het wereldkampioenschap creëerde, maar welke elementen hij daarbij gebruikte bleef voor een deel onzichtbaar.

Welke elementen dragen bij aan het succes van teams
Met tien columns als basis verschaft auteur Tica Peeman wel dat inzicht in de dynamiek, de identiteit en de verschillende ontwikkelingsfases van teams. Net zoals iedere organisatie een bepaalde ontwikkeling doorloopt, gebeurt precies hetzelfde bij teams. Teams bestaan uit een aantal professionals uit verschillende disciplines die bij elkaar worden gezet, maar niet direct een (goed) team vormen. Daar gaat wel wat tijd overheen en het vereist de juiste acties van de teamleider om een echt team te bouwen. Haastige spoed en druk van buitenaf werken vaak averechts bij teamvorming in de eerste ontwikkelingsfase (forming). Datzelfde geldt voor teamleiders die denken dat alles voor de teamleden bij aanvang wel duidelijk is. Nee, het tegendeel is het geval en dat vereist een directieve leiding, veel uitleg en bovenal vertrouwen en veiligheid bieden aan de teamleden.

Via weerstand naar groeiende volwassenheid
In de tweede ontwikkelingsfase (storming) ontstaat de weerstand vanuit de teamleden en wordt het groepsproces gekenmerkt door onrust en in sommige gevallen zelfs onderlinge persoonlijke aanvallen en ruzies. De teamleider moet hiermee aan de slag en zijn verantwoordelijkheid nemen voor al het gedoe dat hier uit voortkomt. Tica Peeman laat je zien dat dit noodzakelijk is om de derde ontwikkelingsfase (norming) te bereiken, waarin de groep zich ontwikkelt tot een echt team. Aan de hand van simpele voorbeelden laat zij zien dat het gemakkelijker lijkt dan het in werkelijkheid is. In de vierde ontwikkelingsfase (performing) komt een team helemaal tot zijn recht en werkt het bijna als vanzelf. In deze fase zal de teamleider moeten zorgen voor voldoende uitdagingen, omdat je anders het risico loopt dat sommige teamleden verveeld raken of weglopen.

Gewoon een heerlijk boek over toch wel moeilijke materie

De schrijfstijl van Tica Peeman is direct en komt heel prettig over. Je hebt het gevoel dat ze je persoonlijk bij de hand neemt bij het doorlopen van de verschillende ontwikkelingsfases. Daarbij schroomt ze niet om zichzelf kwetsbaar op te stellen, de knuppel in het hoenderhok te gooien wanneer dat nodig is en stellingen te poneren die zij heeft afgeleid uit haar eigen praktijkervaringen. Het zet je aan tot nadenken over de teams waar je zelf mee te maken hebt (gehad) en maakt inzichtelijk waarom iets wel en waarom iets niet werkt of heeft gewerkt. Je gaat het pas zien als je het door hebt, is ook hier van toepassing.
Team management is een meer dan geslaagd boek, waarmee Tica Peeman bewijst dat de hoeveelheid pagina’s niet noodzakelijkerwijs boven de 100 uit hoeft te komen om er iets van te kunnen leren. Zij maakt in haar boek regelmatig gebruik van smileys voor de broodnodige relativering, korte opsommingen en handige tips die goed blijven hangen. Voor het geval dat laatste niet mocht lukken, vormen de drie zeer overzichtelijke en samenhangende bijlagen een goede checklist van de (wetenschappelijke) theorie die zij bijna ongemerkt in de verschillende hoofdstukken heeft verwerkt. Vermeldenswaard ten slotte is de losse managementsamenvatting, die je zelf kunt lezen en gebruiken of weggeven om iemand te interesseren voor het boek. Geheel in de stijl van het boek sluit Tica Peeman af met het introduceren van haar team op het werk en haar team thuis (zoons Zep en Bodi).