Markten worden informatienetwerken. Organisaties moeten zich ingrijpend aanpassen om niet achter te blijven. Netwerkdenken hoort tegenwoordig onlosmakelijk bij de dagelijkse gang van zaken, dus ook het omgaan met onzekerheid en onvoorspelbaarheid. Peter Hinssen schreef een boek over hoe we kunnen overleven in dit onzekere tijdperk.
De huidige periode is veranderlijk, onzeker, complex en ambigu (VOCA). Anders geformuleerd: de omgeving van organisaties is complex en dynamisch. De zoektocht naar modellen om de perfecte toekomststrategie te bouwen, kan worden gestaakt. In complex-dynamische omgevingen waar alles met alles verbonden is, kan zo'n model namelijk alleen uit het hele systeem bestaan. Niets kan weggelaten worden, omdat in netwerken alles van invloed is. Om te overleven moeten organisaties snel reageren, snel bijsturen en innovatief denken. Zij zullen zelf netwerken moeten worden en horen dialoog en experimenteren te stimuleren. Strategen - als we die tenminste zo kunnen blijven noemen - houden er rekening mee dat de omgeving iedere seconde totaal kan omslaan.
Een nieuwe manier van denken over onze wereld is nodig. Daarin zijn organisaties en markten onderling verbonden en zichzelf aanpassende systemen. Met andere woorden, complexe adaptieve systemen zijn het antwoord op de oude, eenvoudige en lineaire wereld. Feedback is een fundamenteel kenmerk van deze systemen. In complexe systemen werken enorm veel krachten tegelijk, die op onvoorspelbare en willekeurige manieren op elkaar reageren en samenwerken. In de enorme hoeveelheid interacties die daarmee gepaard gaat, verschijnen patronen. Een kenmerk van complexe processen is dat zij leiden tot grotere entropie, ofwel meer chaos. Ook zijn alle complexe natuurlijke processen onomkeerbaar, dus neemt entropie in de loop van de tijd toe. Wij moeten niet meer willen begrijpen waar ieder individueel element zich in complexe situaties bevindt. We kunnen beter kijken naar het grotere geheel en patronen doorzien, en statistiek en kansberekening benutten om het gedrag van de processen te beschrijven. Systemen die in evenwicht blijven, sterven af. Systemen die ver verwijderd zijn van hun evenwicht, worden gedwongen te gaan zoeken. Daardoor kunnen zij nieuwe relatiepatronen en structuren ontwikkelen. Orde leidt dus tot chaos. En vanuit chaos ontstaat orde.
De kracht van The Network Always Wins zit niet in het brengen van nieuwe inzichten. Peter Hinssen is er juist in geslaagd bestaande inzichten op een compacte manier te bundelen en deze op een bijzonder begrijpelijke en prettig toegankelijke manier te presenteren. Dit is het eerste boek dat de wereld van netwerken en complex adaptieve systemen in hapklare brokken weet op te dienen aan de manager. Hinssen weet goed te duiden wat er aan de hand is. Dat is zijn verdienste. Hoe we daarmee om kunnen gaan, wordt minder duidelijk, maar daar kan een volgend boek mogelijk meer licht op werpen.
Sinds zijn studie Engels in Utrecht is Nico Jong ruim 25 jaar actief in de overheidscommunicatie. Onder andere als hoofd Communicatie van de Koninklijke Landmacht en nu als senior adviseur Communicatieonderzoek bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Over Nico Jong
Nico Jong is senior adviseur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
