Pieter van de Glind en Harmen van Sprang zijn initiatiefnemers van shareNL, een onafhankelijk kennis- en netwerkplatform voor de deeleconomie. Zij adviseren bedrijven en overheden over de kansen, bedreigingen, lusten en lasten van de deeleconomie. Aan de hand van diverse onderzoeken en praktijkvoorbeelden brengen Van de Glind en Van Sprang in Share de deeleconomie per markt in kaart en laten ze zien waar de uitdagingen en kansen liggen.
De deeleconomie is aan een onstuitbare opmars bezig, zo schrijven de auteurs in Share. Dat merken we allemaal, iedere dag. We delen niet alleen foto’s, video’s en verhalen, maar ook onze auto’s, huizen, spullen, energie, kennis en kapitaal. Consumenten voorzien op een hele andere manier in wat ze nodig hebben. Een overnachting boeken we niet meer bij een hotel, maar bij een medeburger. Gereedschap kopen we niet meer want voor die ene keer dat we het nodig hebben, lenen we het wel bij iemand in de buurt. Dat geldt ook voor de auto. Als we geld nodig hebben voor een investering gaan we niet meer naar de bank, maar we lenen het van particuliere investeerders via crowdfunding. Voor het risico op arbeidsongeschiktheid sluiten we geen peperdure verzekeringspolis, maar werken we samen met andere zzp-ers in een ‘broodfonds’. Kortom, de mogelijkheden van de deeleconomie zijn eindeloos.
Deze nieuwe, maar tegelijk ook eeuwenoude, manier van leven, werken, ondernemen en consumeren brengt grote fundamentele veranderingen met zich mee. Die veranderingen hebben een grote impact op tal van sectoren, zo schrijven de auteurs. We gaan van bezitten (kopen) naar gebruiken (toegang tot) en van kopen (hebben) naar lenen, huren, ruilen, geven en hergebruiken (delen). De impact van deeleconomie-bedrijven groeit want het voorziet in belangrijke behoeften. Het werkt snel en gemakkelijk, levert business, geld en voordeel op voor alle partijen en het stimuleert individueel ondernemerschap dat bij voorkeur duurzaam en sociaal is.
Het boek begint met een inleiding waarin het begrip deeleconomie wordt toegelicht. Het draait daarbij om een ‘economisch systeem met decentrale netwerken en marktplaatsen die de waarde van onderbenutte goederen en diensten ontsluiten door vraag en aanbod direct bij elkaar te brengen waardoor traditionele institutionele tussenpersonen overbodig raken’. Met andere woorden: beter benutten van bestaande (onbenutte) capaciteit. Een economisch systeem dat leunt op twee pijlers: online en offline. Juist door nieuwe online-technologie en daarmee gepaard gaande netwerkeffecten en lage transactiekosten, kunnen deeleconomie-bedrijven extreem snel groeien. Het belangrijkste kenmerk is echter, zo schrijven de auteurs, dat het gaat om producten en diensten die door particulieren worden aangeboden, en niet door bedrijven of instellingen.
De auteurs onderscheiden binnen de deeleconomie twee dominante organisatievormen: peer-to-peerplatform, ofwel persoon-tot-persoonmarktplaats (zoals Marktplaats.nl en Thuisafgehaald) en peer-to-business-to-peerplatform, ofwel een marktplaats waar een bedrijf als intermediair optreedt tussen twee personen (zoals het bedrijf Iambnb dat als servicebedrijf optreedt rondom het verhuren van appartementen via Airbnb of het bedrijf ParkFlyRent dat auto’s van uitgaande vakantiegangers verhuurt aan inkomende reizigers). De deeleconomie komt ook voor in business-to-businessmarkten (zoals de B2B-marktplaatsen Floow2 en Share2Use), maar de auteurs hebben ervoor gekozen om deze variant niet in het boek op te nemen.
Na de inleiding beschrijven de auteurs in even zoveel hoofdstukken de impact van de deeleconomie in de volgende sectoren: goederen, mobiliteit en logistiek, ruimte en eten, werk, zorg en diensten, kennis, geld en verzekeren. In ieder hoofdstuk passeren een groot aantal bekende en minder bekende en nationale en internationale praktijkvoorbeelden de revue. Van Airbnb (slaapplaatsen) en Peerby (gereedschap) tot Vandebron (energie), TaskRabbit (klusjes), Geldvoorelkaar (lenen), Deelstoel (werkplekken), Mywheels (auto), BrownCow (kennis), LiftHero (chauffeursdiensten), Tom Kabinet (e-books), Jobado (vacatures) en Nextdoor (burenhulp).
Al lezende pik je tal van inzichten en tips mee: waarom werkt het zoals het werkt en wat kunnen we ervan leren? En wat betekent dit voor de gevestigde orde? Als je bijvoorbeeld het hoofdstuk over geld en verzekeren leest, snap je meteen waarom de grootbanken zenuwachtig zijn. Ook geven de auteurs aan waar in die betreffende sector de uitdagingen liggen (zoals het vinden van een goed verdienmodel), maar vooral ook waar de marktkansen liggen. Voor gevestigde bedrijven liggen die kansen bijvoorbeeld bij het slim aanhaken op succesvolle deel-initiatieven (‘if you can’t beat them, join them’). Zoals Daimler en BMW doen met hun business-to-peer initiatieven Car2Go en DriveNext.
Het boek sluit af met de hoofdstukken ‘Aan de slag in de nieuwe economie’ en een ‘Voorwoord voor een nieuwe tijd’. De auteurs geven aan dat er grofweg twee routes zijn om met de deeleconomie aan de slag te gaan. Route 1 gaat over het activeren van bestaande (onbenutte) capaciteit, terwijl route 2 gaat over het creëren van slimme nieuwe capaciteit. Daarbij beschrijven de auteurs 27 bouwstenen die relevant zijn bij het ontwikkelen van nieuwe deelplatforms. Bouwstenen in de trant van: breng vraag en aanbod zo dicht mogelijk bij elkaar, vergroot je bereik, gedistribueerde marketing, ontwikkel duurzame en deelbare goederen, ontwikkel nieuwe diensten, los imperfecties op, doe aan co-creatie, eenvoud is goud, zet in op ervaringen, zorg voor vertrouwen, etc. De bouwstenen bevatten vooral bespiegelingen, aandachtspunten, tips en soms herhalingen van zetten en niet zozeer een concreet plan van aanpak. In het laatste hoofdstuk ‘Voorwoord voor een nieuw tijd’ verkennen de auteurs de toekomst die nog in de sterren geschreven staat. Waar gaat het heen met de deeleconomie? Wordt het sociaal of toch vooral efficiënt, groot (massamarkt) en klein (niches), mondiaal en lokaal?
Share inspireert en leest gemakkelijk weg. Het geeft een goed beeld van de deeleconomie en de vele initiatieven die er al zijn. Het boek schetst aan de hand van talloze praktijkvoorbeelden de kansen en uitdagingen die de deeleconomie biedt aan starters, gevestigde bedrijven, instellingen en overheden. Je krijgt concrete adviezen en tips mee en je leest over succesfactoren en valkuilen, want het bouwen van een succesvol deelbedrijf is niet zo gemakkelijk als het misschien lijkt. Al lezende bekruipt je het gevoel dat de impact van de deeleconomie al veel groter is, dan velen misschien denken. Toch staat de deeleconomie volgens de schrijvers nog in de kinderschoenen, dus een prima moment om er mee aan de slag te gaan.
Share is een aanrader voor iedereen die zich met de toekomst bezighoudt of meer wil weten over de deeleconomie. Om met de auteurs af te sluiten: ‘Wij geloven in een wereld waarin iedereen altijd toegang heeft tot alle producten en diensten die nodig zijn voor een verbonden, welvarend, duurzaam en gelukkig leven. Bouw jij ook mee aan deze wereld?’ Lijkt me een goed plan!
Over Sjors van Leeuwen
Sjors van Leeuwen (Indora Managementadvies) is adviseur, auteur en spreker op het gebied van klantgericht ondernemen, strategie en marketing. Door zijn ervaring is hij goed thuis in vele strategische vraagstukken en het toenemend belang van de ‘de klant’ als onderscheidende factor. Sjors schreef o.a. Wendbare strategie op één A4, Zorgmarketing in de praktijk en CRM in de praktijk.
