Het boek van Jaap Jan Brouwer: Andere tijden, flexibel organiseren is een publicatie van de Denktank GGZ 2020 met als onderwerp ‘Nieuwe tijden, flexibel organiseren. Nieuwe wegen voor de GGZ’. De vraag die de Denktank in deze publicatie wil beantwoorden is wat de nieuwe tijden en de nieuwe wegen precies inhouden. Daarbij spelen naar het idee van de denktankleden twee belangrijke veranderingen een rol:
1. De overgang van de klassieke organisatie naar de netwerkorganisatie en
2. De overgang naar een meer systemische wijze van leidinggeven.
In het vervolg van dit boek wordt op beide veranderingen ingegaan om in latere hoofdstukken een besturingsconcept te schetsen dat een antwoord kan vormen op beide ontwikkelingen.
Geconstateerd wordt dat bij de ‘klassieke’ GGZ-organisatie de nadruk lag op het klinische, intramurale karakter van de dienstverlening. Hierbij paste – zeker in die tijdsgeest – meer een klassiek, positioneel model. Door de extramuralisering – dit is het streven om buiten de muren van een intramurale instelling (waar iemand opgenomen wordt) gelijkwaardige zorg aan te bieden, bijvoorbeeld in de eigen woning (thuiszorg) – en het ontstaan van netwerken in de afgelopen jaren is de noodzaak om te komen tot een meer netwerkachtig transactioneel model gegroeid.
Daardoor zullen de organisaties sterk van karakter gaan veranderen of al veranderd zijn en dus aan geheel andere eisen moeten gaan voldoen. Een kenmerk daarvan is dat organisaties een overgang doormaken van een structuurgerichte organisatie naar een procesgerichte organisatie. Hoe meer procesgericht hoe meer afhankelijk van de vraag van de klant er in samenstelling wisselende multifunctionele teams wordt geopereerd.
In het boek wordt gesteld dat binnen de nieuwe tijden en het nieuwe organiseren kennis van verschillende gebieden (psychologie, andragologie, pedagogie en sociologie) van groot belang is, want de klassieke managementinstrumenten werken niet in netwerken omdat deze instrumenten zijn gebaseerd op hiërarchie, structuren en systemen. Deze klassieke managementinstrumenten hebben vooral oog voor de ‘bovenstroom’ in organisaties. Zij hebben minder vat op zaken als cultuur, sfeer en gevoel, de onderstroom (lees ook eens het boek van Maaike Thiecke en Bianca van Leeuwen Systemisch Transitiemanagement).
Duidelijk is dat het cruciaal is kennis van de bovenstroom in de organisaties te verbinden aan de onderstroom, het systeem van mensen en hun interacties. Dat laatste zeker als de medewerkers steeds meer ‘buiten het zicht’ van managers gaan opereren maar het wel van belang vinden dat ze op een of andere wijze aan de organisatie verbonden blijven. Daarbij gaat het dus om een systemische benadering en systemisch leidinggeven. Hoe dit verder wordt uitgewerkt in dit boek is zeer lezenswaardig!
Voor iemand die iets meer wil weten hoe veranderingen binnen de GGZ mogelijk plaats zal/kan gaan vinden, is Andere tijden, flexibel organiseren een boeiend boek om te lezen. Het is toegankelijk geschreven en het brengt een aantal hedendaagse ontwikkelingen op een simpele wijze voor het voetlicht.
Dick Bos (1958) studeerde onder andere Rechten aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en Bedrijfskunde aan de NCOI Business School (MBA). Daarnaast voltooide hij naast tal van managementcursussen de opleiding tot gecertificeerd compliance officer bij het NIBE-SVV. Hij is nu werkzaam bij Rijkswaterstaat.
Over Dick Bos
Dick Bos (1958) studeerde onder andere Rechten aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en Bedrijfskunde aan de NCOI Business School (MBA). Daarnaast voltooide hij naast tal van managementcursussen de opleiding tot gecertificeerd compliance officer bij het NIBE-SVV. Hij is nu werkzaam bij Rijkswaterstaat.
