Een antropologische kijk op ‘normaal’.’ Want wat is dat eigenlijk, normaal? Braun neemt ons mee op reis om deze vraag uiteindelijk niet te beantwoorden. Wel zet ze de lezer met prikkelende vragen aan tot zelfreflectie.
Ben ik een kokosnoot?
Wat normaal is of gek gevonden wordt, hangt er maar net vanaf wat je gewend bent. Uitermate cultureel bepaald dus. Om antropologisch onderzoek te doen hoef je niet per se de hele wereld over te reizen, concludeerde Braun. Ook binnen bedrijven en andere organisaties om ons heen valt volop te ontdekken. En vergeet onze families en andere relaties niet.
Zelfreflectie staat centraal in het boek. Hoe vast zitten wij in onze eigen patronen? In sociale normen van onze directe omgeving? Aan de hand van verhalen over onder andere voodoo, gender, psychiatrie, virtuele liefde en omgaan met conflicten zet Braun ons aan het denken over onze eigen blik op onszelf en de wereld. Ik had me bijvoorbeeld nog nooit eerder afgevraagd of ik een kokosnoot of een perzik ben, maar dat blijkt een verrassend inzichtgevende vraag. Na ieder hoofdstuk stelt Braun dergelijke prikkelend vragen om, zoals zij het noemt, door te mijmeren. Hoe ga ik eigenlijk om met die lastige collega? Heb jij rituelen die eigenlijk disfunctioneel of zelfs slecht voor je zijn?
Leestip voor coaches
Da's gek dook op als leestip in nieuwsbrieven voor coaches. Prima suggestie, lijkt mij. Veel coachvragen gaan tenslotte over de vraag hoe mensen zich verhouden tot hun omgeving. Over normaal en afwijkend gedrag. Mag je anders zijn? Hoe ga ik om met conflicten? En: hoe om te gaan met Harry (bekend uit het werk van Brauns collega Jitske Kramer, Deep Democracy)? Die ene medewerker / oom / buurman die alles net even anders ziet? Is dat de dwarsheid zelve, of juist de broodnodige innovator? Coaches die met Voice Dialogue werken, zullen beslist veel herkennen in het hoofdstuk over Voodoo: hoe geef je ‘zendtijd’ aan een ander aspect van jezelf, een andere stem? En de doormijmer-vragen zijn coachvragen bij uitstek: het mijmeren nodigt uit tot een grondige reflectie.
Neem de tijd
Da’s gek leest vlot weg, maar het loont beslist de moeite om ruim de tijd te nemen voor de mijmer-vragen. Braun nodigt de lezer daarmee nadrukkelijk uit tot reflectie, de tijd nemen en oordelen uit te stellen. Het is geen probleem om in de ‘tussentijd’ te zijn, de momenten waarop je niet precies weet waar je aan toe bent. Juist in deze fase, de liminale tijd in antropologisch jargon, groeien we. Net als een kreeft die zich achter een rots moet verstoppen omdat zijn schelp te krap wordt, voor er een nieuwe kan groeien. Het is even oncomfortabel, maar je wordt er beter van!
Over Liesbeth Tettero
Liesbeth Tettero is trainer en coach in het openbaar bestuur (www.publice.nl) en van ambitieuze vrouwen (www.feministerie.nl).
