Deel I stipt kort een groot aantal onderwerpen aan, zoals mentale boekhouding, de prijs van gratis, pijn van betalen, relativiteit, verwachtingen en zelfbeheersing. Samengevat houden we onszelf voortdurend voor de gek als het om geld uitgeven gaat en zijn we niet goed in staat om prijzen te bepalen.
Deel II gaat daar dieper op in en zit vol wetenswaardigheden waarvan ik er een aantal zal noemen. Zo vergeten we dat de prijs relatief is. Uitgebreid beschreven wordt welke strategieën worden toegepast om het lastig te maken om een ‘eerlijke’ prijs te bepalen, bijvoorbeeld door producten of features te bundelen. Categoriseren helpt om geld vooraf voor een bepaald doel opzij te zetten (bijvoorbeeld uit eten gaan), maar daarmee wordt uitgeven ook gemakkelijker - ook als er te weinig geld is en andere prioriteiten zouden moeten worden gesteld. Iedere betaalmoment doet pijn. Het is beter vooraf te betalen, want dan is de pijn al genomen en levert de ervaring meer plezier op. Ook is het verstandiger om de beurt de rekening te betalen (1 x pijn) dan iedere keer de rekening te delen (iedereen iedere keer pijn). In het deel komen nog veel meer topics aan de orde, zoals de rol van verleiding, onzekerheid, timing, verwachtingen en eerlijkheid.
Deel III gaat in op de ideale rationele wereld waarin waarde in plaats van prijs centraal staat. Belangrijker is dat waarde van iets nu als groter wordt beoordeeld als waarde van iets in de toekomst. Dat komt omdat we een emotionele verbinding hebben met het heden en met de toekomst niet. Het voorbeeld van gezond eten wordt aangehaald. Als we mogen kiezen tussen een (ongezonde) taart nu of (gezonde) banaan in de toekomst kiezen we het eerste. Daarom is het zo lastig om te sparen voor pensioen; geld uitgeven nu levert meer emotionele waarde op dan beschikbaarheid in een verre onzekere toekomst. Het deel bevat diverse adviezen en vele suggesties om die kloof tussen heden en toekomst op te lossen zodat geld beter op waarde kan worden geschat en bewuster kan worden besteed.
Het boek in ‘american style’ bevat humor. Het boek staat vol casebeschrijvingen die vervolgens (‘wat is hier aan de hand’) worden uitgelegd aangevuld met anekdotes, voorbeelden en onderzoeksresultaten. Reflecterend gaat Geld en gedrag over meer dan geld en gedrag. Het gaat over de rol van emoties en ratio bij het beoordelen van waardekeuzes en hoe daar bewuster mee om te gaan.
Over Edwin Tuin
Edwin Tuin is veranderspecialist, universitair gastdocent Organisatietransformatie, eigenaar van adviesbureau De Veranderstrateeg en auteur.
