Uit onderzoek blijkt dat kleuters dat veel beter kunnen dan o.a. bedrijfskundestudenten. Waarom? Status en positie zijn irrelevant; ze begonnen direct zonder plan of strategie te bouwen.
Met dit verhaal in het achterhoofd worden in het boek 3 vaardigheden beschreven. De eerste vaardigheid is ‘bouw veiligheid in’. Hij beschrijft het effect op de groep als een groepslid sombert, lui is of zich hufterig gedraagt. In alle gevallen is dat – te verwachten – negatief. Door een veilige situatie te creëren, bijvoorbeeld door negativiteit te neutraliseren, ontstaat er meer veiligheid. Niet slimheid, maar veiligheid en daardoor verbondenheid is bepalend voor de groepsprestatie. Kenmerkend zijn veelvuldige en korte onderlinge interacties tussen teamleden. Dit zorgt voor saamhorigheidssignalen die energie opwekt, waardering oplevert en toekomstgericht is.
Belangrijk is hoe je die saamhorigheid opbouwt. Het voorbeeld van basketbalcoach Greg Popovich van de San Antonio Spurs wordt aangehaald. Saamhorigheid bouw je door contact te maken en te lachen, gesprekjes te voeren, iemand aan te raken (elleboog, schouder); alles om de ander een goed gevoel te geven. Daarnaast vertelt Popovich onomwonden de waarheid over jouw performance. Dat werkt vanwege de veilige omgeving. Een misvatting over succesvolle culturen is dat het er altijd gezellig aan toe gaat. Dat is vaak niet het geval. Ze zijn bruisend en betrokken; niet zozeer gericht op geluk dan wel het samen oplossen van problemen. Het is gericht op het creëren van een plek waar je veilig je best kunt doen. Het gaat om persoonlijk contact, feedback op performance en het grotere ego-overstijgende plaatje. Als leider moet je saamhorigheid faciliteren door toevallige ontmoetingen (‘botsingen’) te orkestreren. Dat zijn de belangrijkste aanjagers van creativiteit, gemeenschapszin en cohesie.
De tweede vaardigheid is kwetsbaarheid tonen. Uitgelegd wordt hoe kwetsbaarheidskringen werken en via interactie de openheid en kwetsbaarheid wordt vergroot. Vertrouwen komt neer op context. Het komt voort uit het gevoel dat je kwetsbaar bent, dat je anderen nodig hebt en het niet in je eentje kunt. Kwetsbaarheid leidt tot vertrouwen en daardoor kunnen grotere risico’s worden genomen. Door veiligheid in te bouwen en kwetsbaarheid te tonen kan als één man worden samengewerkt.
De derde vaardigheid ten slotte is een doel benoemen. Een casus van James Burke, directeur van gezondheidsproducent Johnson&Johnson, wordt aangehaald. Het doel of het credo van de organisatie moet aanspreken en verenigen. Dit is een (bijna) filosofische discussie in het spectrum van ‘winst maken’ tot ‘moreel en ethisch het juiste doen’. Het effect is lastig meetbaar, maar in tijden van nood is zo’n gevoerde discussie zeer belangrijk. Door een fout was vergif in een medicijn (Tylenol) terecht gekomen wat leidde tot paniek. J&J veranderde in een paar uur van medicijnleverancier naar gifleverancier. Door deze doel- of credodiscussie te voeren werden passende maatregelen – een grotere terugroepactie dan door de overheid gewenst - genomen. Door de rigoureuze aanpak herstelde het vertrouwen van de klant en ging het marktaandeel weer groeien. Succesvolle culturen geven antwoord op de vragen: ‘waar is dit allemaal goed voor?’ en ‘waar werken we naartoe?’ Refererend aan de zwermtheorie moeten simpele bakens (tekens, verhalen, signalen) worden gecreëerd die de aandacht naar het gemeenschappelijke doel trekken. Nieuwe stimulerende verhalen werken als nieuwe oriëntatiepunten waardoor succesvoller gedrag wordt bewerkstelligd en talenten worden ontplooid.
Het boek is op Amerikaanse leest geschoeid en bevat vele voorbeelden, zoals van de Navy Seals, Google Adwords en Zappos. Verder staat het vol met praktische tips. Sterke bedrijven ontstaan niet vanzelf en dat ben ik met Daniel Coyle eens. De inzichten in dit boek zijn waardevol voor eenieder die zich realiseert dat cultuurverandering essentieel is voor succesvolle organisatieverandering en daar praktisch handvatten aan wil geven.
Over Edwin Tuin
Edwin Tuin is veranderspecialist, universitair gastdocent Organisatietransformatie, eigenaar van adviesbureau De Veranderstrateeg en auteur.