Het boek is pakkend geschreven. Als een direct verslag vanuit de cockpit ervaar je de enorme groeistuipen van Bol.com. Je krijgt, denk ik, goed de bedrijfscultuur mee. De bestuurders hebben Bol.com een hyperactieve, positieve, open cultuur gegeven. Niks was te gek, zo lijkt het en het team is de kracht geweest van het succes. Beslissingen werden zo laag mogelijk in de organisatie genomen. Je zou er zo willen werken. Dit contrasteert sterk met de bedrijfscultuur van Amazon, beschreven in het boek Mr. Amazon. Daar overheerst competitie en agressie.
Beide bedrijven zijn in dezelfde tijd groot geworden in dezelfde sector. Sterker nog, Bol.com is initieel begonnen als directe concurrent van Amazon. Die historische dimensie is een goede toevoeging, want vandaag de dag vergeet je al te gemakkelijk hoe deze internetbedrijven begonnen zijn. Er zijn enkele existentiële momenten in de geschiedenis van Bol.com. De schrijfstijl van deze auteur laat je de spanning meebeleven.
Een gedachte die me naar verloop van tijd bekroop is ‘wat staat er niet’? Alles is zo ontzettend positief. Komt dit doordat één van de bestuurders zelf het boek geschreven heeft? Mr. Amazon is geschreven door een buitenstaander. In dat boek vind je veel kritische kanttekeningen en de negatieve persoonlijke eigenschappen van Jeff Bezos worden niet verbloemd. Vertelt Schaeffer wel het hele verhaal? Hier en daar lees je iets dat niet zo goed is gegaan, maar telkens komt het weer op z’n pootjes terecht. Mijn uiteindelijke gevoel is dat de auteur het oprecht bijna altijd zo positief beleefd heeft.
Het geheim van bol.com is zeker geen Hollywoodproductie. Die hebben een triest verhaal en een goede afloop. Dit boek heeft een blij verhaal, maar een trieste afloop. Want na al die jaren baanbrekend werk, ziet Schaeffer een zwart scenario voor de Nederlandse winkels en webwinkels. Als missionarissen hebben ze exponentiële groei nagestreefd, maar alle groei is straks waarschijnlijk voor niets geweest. De concurrentie van Amazon en Alibaba zal onze bedrijven wegvagen. Misschien, als al onze bedrijven gaan samenwerken, kunnen we overeind blijven. Schaeffer ziet geen andere weg dan nog groter groeien en Bol.com wil dat dan wel organiseren.
Wat een beetje in de lucht blijft hangen is waarom Michael Schaeffer en Daniel Ropers (CEO) Bol.com hebben verlaten. Ze kregen er geen energie meer van, zo staat er. Na alle blijdschap is het voor de lezer moeilijk te verkroppen dat de twee hoofdrolspelers zo maar uit het verhaal stappen. Er moet toch iets gebeurd zijn. Is aandeelhouder Ahold te bureaucratisch? Is het bedrijf te groot geworden? Zijn ze bang voor de op handen zijnde storm? Is er onvoldoende winst? Zijn ze niet genoeg beloond voor de groei die ze gerealiseerd hebben? Misschien mooi materiaal voor een tweede boek over Bol.com.
Over Ger van den Buijs
Ger van den Buijs is eigenaar van FiveDolphins.com, creatief denker en oplossingsontwerper. Daarnaast is hij spreker en auteur van Forget Reach, Start Selling.
