Details die schilders in hun werk hebben vervat, en die op eerste opslag niet direct zichtbaar zijn. Juist door te focussen op één bepaald onderdeel, en de rest te negeren, zie je nog veel meer. Van Zeil hanteert een duidelijke, eenvoudige schrijfstijl die toegankelijk is voor het grotere publiek.
De titel Goed kijken begint met negeren triggerde mij vanuit mijn lean en bedrijfskundige achtergrond. De lean filosofie hanteert ‘gemba walk’, waarbij de leidinggevende de werkvloer op gaat om te kijken. Om juist met een open blik te observeren hoe dingen gaan. Hoe verhoudt zich dit tot het boek Goed kijken begint met negeren?
Van Zeil geeft korte beschrijvingen en achtergrondinformatie met een detail uit een schilderij, waarna op de volgende pagina het gehele schilderij is opgenomen. En veelal het detail niet opvalt. Dit laat zien dat je door de rest te negeren, kunt genieten van een beeld, dat anders niet was opgevallen. Voor de onderbouwingen heeft Wieteke contact gezocht met andere kunsthistorici.
Een mooi voorbeeld is een schilderij met H.P. Schouten, Het spinhuis in de spinhuissteeg. Als eerste beschrijft Wieteke het detail van de schoorsteen en de uitleg waar schoorstenen vandaan komen. Als je daarna naar het totale schilderij kijkt, valt de schoorsteen in het niet. Deze uitleg herinnert mij om vaker omhoog te kijken. En onlangs in een stedentrip, ik bewust omhoog heb gekeken naar de gevels van gebouwen. Welke schoorstenen worden in Barcelona gebruikt?
In het boek zijn een aantal mensen met interessante beroepen geïnterviewd, die de meerderheid van de dag bezig zijn met ‘kijken’, bijvoorbeeld een luchtverkeersleider, een stadsecoloog en festivaldirecteur. Deze mensen vertellen hoe zij hebben leren kijken.
De combinatie van details uit schilderijen en het gehele schilderij geeft zeven inzichten die in het dagelijks leven en werkleven ingezet kunnen worden. Zoals ‘je ziet wat je kent’. In schilderijen kijk je veelal als eerste naar wat je bekend is, en in je dagelijkse leven doe je dit ook. Daag jezelf eens uit om naar het onbekende te kijken, bijvoorbeeld dieren in een schilderij. Of naar een specifiek punt links onder. Wat is daar geschilderd? Welke details staan daar? Wat was de bedoeling van de schilder om dit te vermelden? Welke achterliggende boodschap gaf de schilder mee?
En maak deze vertaling naar je dagelijkse praktijk. Loop eens vertraagd het kantoor binnen of in je eigen huis. Wat valt je op waar je iedere dag langs loopt? Zie je de receptionisten? Zie je de tourniquet? Welke bloemen en planten kom je tegen? Hoe staan je meubels in je huis? Welk weer is het buiten? Hoe is je collega gekleed? Wat valt je op?
Ik vind dat Van Zeil op een prachtige visuele manier, die onderbouwd is met achtergrondinformatie, de combinatie maakt van een detail in relatie tot het grotere geheel. Dit boek zette mij aan tot dagelijks anders kijken naar zaken. En meer bewust kijken. Ook de combinatie met kunst, heeft mij anders doen kijken naar schilderijen. Voor ik dit boek las, zag ik een schilderij, ik keek er naar en liep weer door. Nu zie ik een verhaal. Details van schilders die iets willen vertellen, en veel meer dan je in eerste oogopslag ziet.
Goed kijken begint met negeren heeft mijn ogen meer geopend en was een mooie aanvulling op de lean filosofie, om meer bewust te kijken en te focussen op details om ze daarna in het grotere geheel een plek te geven. Door dus juist te negeren, zie je nog veel meer!
Renée Braken is bedrijfskundige en facilitair veranderkundig leidinggevende. Zij heeft ruime ervaring binnen de Rijksoverheid.
Over Renée Braken-Krol
Renée Braken is bedrijfskundige en facilitair veranderkundig leidinggevende. Zij heeft ruime ervaring binnen de Rijksoverheid.
