In The mind of the leader geeft de auteur niet alleen aan welke stijl van leiderschap dan nodig is, maar vooral ook met welke oefeningen je de vereiste kwaliteiten voor dat leiderschap kunt aanleren en verbeteren; een hoogst relevant boek dus voor de meeste leiders, die nu een ander stijl hebben. Uitvoerig beschrijft de auteur hoe je tot een ander, veel menselijker en productiever gedrag kunt komen ,waardoor medewerkers worden geïnspireerd tot werkelijke betrokkenheid, meer plezier in het werk en meer creativiteit. Daardoor zijn zij ook productiever. De kracht van dit boek ligt in de herhaling van eenvoudige dagelijkse oefeningen. Na ieder hoofdstuk, waarin de kwaliteiten en kenmerken van de nieuwe gewenste leiderschapsstijl worden behandeld, volgt een opsomming van concrete oefeningen en tips; dit maakt het boek zeer overtuigend en praktisch van aanpak.
De essentie van het leiderschap dat nodig is in de 21ste eeuw, bestaat uit drie eigenschappen : ‘wees mindful, onzelfzuchtig en vol compassie’. Deze 3 eigenschappen komen niet zomaar uit de lucht vallen, maar zij zijn het resultaat van trainingen die gegeven zijn bij meer dan 10.000 leidinggevenden, gedurende de afgelopen 10 jaar bij Potential Project, een bedrijf dat wereldwijd managementtrainingen geeft en waarvan Hougaard de oprichter is. De schrijver noemt het MSC leiderschap.Het boek beschrijft uitgebreid wat die drie eigenschappen: Mindfulness, Selflesness (Onzelfzuchtigheid) en Compassie inhouden, en geeft overtuigend aan dat zij een heel positief effect hebben op medewerkers : op hun betrokkenheid, creativiteit, plezier in het werk en bijgevolg op de productiviteit.
Onder Mindfulness wordt verstaan: ‘het bereiken van een grotere mentale effectiviteit , zodat je zowel op professioneel als persoonlijk vlak zoveel mogelijk uit je mogelijkheden kunt halen’; eenvoudig gezegd: ‘aandachtig zijn in het nu, met een kalme, gerichte en heldere geest’. Je moet je aandacht leren beheren en richten op waar je voor kiest; dit heeft een positieve invloed op je gezondheid, geeft minder stress en een betere nachtrust; kortom een betere kwaliteit van leven als resultaat en dat geldt ook voor de organisatie waar je voor werkt.
De tweede eigenschap is Selflessness (onzelfzuchtigheid): dat is eigenlijk een combinatie van zelfverzekerdheid en nederigheid om anderen van dienst te zijn; door zelfverzekerdheid krijg je vertrouwen. Jim Collins stelde al eerder vast in zijn beroemde boek Good to Great dat een belangrijke eigenschap van grote leiders de combinatie is van nederigheid en een sterke wil.
Uit onzelfzuchtigheid ontstaat volgens de auteur vanzelf de derde eigenschap Compassie: dat is de eigenschap waardoor je je kunt verplaatsen in anderen en hen daardoor ook beter kunt ondersteunen; je wilt anderen van dienst zijn en hun problemen verzachten. Je leeft met de persoon mee, maar je houdt alles wel binnen de zakelijke context; dit in tegenstelling tot empathie, waarmee je ook jezelf goed in de ander kan verplaatsen en meeleeft, maar geen afstand neemt omdat je wordt meegezogen in de emoties van de ander en niet tot een oplossing komt.
Met die drie eigenschappen begin je bij je zelf en word je meer mens. Wij kunnen die drie eigenschappen aanleren. Dat is heel belangrijk want daarmee kun je jezelf stap voor stap goed leren kennen en ontwikkelen tot een heel effectieve leider. In het boek wordt eerst per eigenschap heel precies aangegeven welke oefeningen je daarvoor moet doen; hoe vaak en op welk tijdstip. Bovendien worden steeds ook een aantal praktische tips gegeven. Hierdoor leer je jezelf goed begrijpen en leer je b.v. andere mensen te betrekken bij jouw manier van werken. Het is vooral ook bewustzijnstraining; een realistische, zelfbewuste en strenge kijk op jezelf laat inzien dat wij veel minder belangrijk zijn dan we zelf denken. Ook kunnen wij ons bewust worden van het verschil tussen plezier en geluk; dat eerste is kortstondig en vluchtig (feestjes, geldbeloningen zoals bonussen e.d.); geluk is echter een langdurige ervaring van een betekenisvol, doelgericht en positief leven. Door de drie eigenschappen goed toe te passen word je niet alleen zelf creatiever, gelukkiger en effectiever; je gaat het geluk van je medewerkers belangrijker vinden en daar bewuster aan werken, waardoor zij meer betrokken, creatiever, gelukkiger en daarmee ook productiever worden. De schrijver noemt dit een MSC leiderschapsstijl, gebaseerd op de drie bovengenoemde eigenschappen. Dit krachtige concept van leiderschapsstijl wordt door de schrijver uitgewerkt in drie delen: deel I jezelf begrijpen en leiden; deel II Je mensen begrijpen en leiden; deel III Je organisatie begrijpen en leiden. Omdat je je zelf goed bent gaan begrijpen en beter functioneert ga je ook je medewerkers en de organisatie beter begrijpen. En door het goede voorbeeld gaan ook de mensen in jouw managementteam dezelfde MSC leiderschapsstijl hanteren.
Er zijn vele factoren waarom er sprake is van een verminderde betrokkenheid van medewerkers. De cultuur, normen en waarden van een bedrijf spelen daarin een grote rol: waar hecht het bedrijf vooral waarde aan? De laatste 25 jaar waren dat zeker niet de werknemers volgens de auteur; ook niet hun klanten; het waren de aandeelhouders! Hierdoor is de focus vooral op de korte termijn komen te liggen en niet op het welzijn van de werknemers; er zijn niet voldoende prikkels meer om sociale verantwoordelijkheid te nemen; dit stimuleert geen cultuur die gericht is op mensen.
De 21ste eeuw heeft een nieuwe leiderschapsstijl nodig: het MSC leiderschap
De boodschap van de auteur is glashelder; de hedendaagse verminderde betrokkenheid van medewerkers komt door de jachtige maatschappij; door digitalisering van de communicatie en internationalisering van teams raken onze organisaties verbrokkeld en verdwijnt de sociale cohesie. In deze snel veranderende wereld is een hiërarchische stijl van management niet meer effectief, maar biedt een MSC leiderschapsstijl het juiste antwoord.
Wat ik heel sterk vind van het boek is dat het niet alleen duidelijk uitlegt wat MSC leiderschap is, maar dat het ook vele oefeningen en tips aanreikt bij ieder hoofdstuk hoe de kwaliteiten van Mindfulness, Onzelfzuchtigheid en Compassie aan te leren. De positieve effecten van dit type leiderschap worden niet alleen ondersteund door talrijke genoemde onderzoeken, voorzien van duidelijke bronvermelding; ook worden toonaangevende internationale bedrijven genoemd (Accenture, Marriott, McKinsey, Heineken) die, het concept van MSC leiderschap door mindful -trainingen met succes hebben toegepast. Met de praktische oefeningen en tips kun je al heel snel een meer effectieve leiderschapsstijl ontwikkelen c.q. verbeteren, zo is de ervaring; en dit komt zeer overtuigend over. Daarom beveel ik dit inspirerende boek van harte aan bij alle leidinggevenden. Het brengt je op andere gedachten en op een veel beter, effectiever spoor. Ook is The Mind of the Leader een boeiend, gemakkelijk leesbaar en zeer handzaam werkboek, waarmee je direct aan de slag kunt en goede resultaten kunt bereiken.
Over Richard Lannoye
Richard Lannoye is consultant en interimprofessional met meer dan 30 jaar ervaring in marketing en sales. Hij is eigenaar van Lannoye Management.
