Het boek De High Performance OverheidsOrganisatie laat zien hoe we overheidsorganisaties kunnen ontwikkelen die meer publieke waarde leveren door op een andere manier te denken en te doen. Een van de belangrijkste conclusies uit hun onderzoek is dat Nederlandse overheidsorganisaties vooral heel erg actiegericht zijn, terwijl hun vermogen om continu te verbeteren achterblijft.
De auteurs lichten eerst toe wat het betekent om te presteren in de context van een overheidsorganisatie. Daarna komt het HPO-raamwerk uitgebreid aan bod. De vijf factoren zijn: kwaliteit van het management, een cultuur van openheid en actiegerichtheid, de blik gericht op de lange termijn, de kwaliteit van medewerkers, en continue verbetering en vernieuwing. Het raamwerk is ontwikkeld voor de profitsector, maar ook geschikt gebleken voor overheden. Vervolgens gaan ze in op het HPO-onderzoek waaruit blijkt hoe hoog het prestatievermogen van de overheid is en waar dat door komt. Hoe we kunnen komen tot doorbraken in presteren en hoe we dat in praktijk kunnen brengen, is het volgende onderwerp. Tot slot is er een hoofdstuk over High Performance Partnerships.
Een HPO moet in evenwicht zijn. Dat wil zeggen dat op alle vijf factoren gelijke scores moeten worden behaald. Door alleen te werken aan een factor of enkele kenmerken zonder aandacht te schenken aan de rest van het raamwerk, komt een organisatie niet vooruit.
Een HPO moet gemiddeld een 8,5 of hoger scoren. Gemiddeld komt de Nederlandse overheid tot een 6,4. Dat is in het buitenland ongeveer hetzelfde, maar op het niveau van HPO-factoren zijn er wel verschillen. In Nederland zijn overheden opener en actiegerichter dan in het buitenland. Op continue verbetering en vernieuwing scoren we onvoldoende. We starten veel verbeterinitiatieven, maar maken ze niet af. Daarom zien we weinig vooruitgang bij de overheid. Ook de dialoog met medewerkers en het verbeteren van samenwerking met externen behoeven overheidsaandacht. Leiders mogen sterker worden en beter gaan coachen. Medewerkers kunnen beter betrokken worden bij veranderingen en meer betrokkenheid tonen. Ze kunnen flexibeler en veerkrachtiger worden. Anders organiseren of leidinggeven, haalt weinig uit zolang we ze vanuit dezelfde overtuigingen toepassen, dat leidt alleen maar tot meer van hetzelfde. Onze profitsector komt echter ook niet verder dan een 7, wat de auteurs verleidt tot de uitspraak dat we beter van average performance organisaties kunnen spreken. Doorbraken zijn volgens hen mogelijk door te zorgen voor gezonde druk en een open stand.
De high performance overheidsorganisatie is een boeiend boek dat andere manieren van effectief verbeteren toont, die ook nog eens gebaseerd zijn op wetenschappelijk onderzoek. Dat maakt het een bijzonder managementboek.
Over Nico Jong
Nico Jong is senior adviseur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
