In het boek hebben de auteurs zo’n 200 praktijktips uit de organisatiewereld verzameld over hoe je je kunt gedragen als het op de werkvloer niet loopt zoals je zou verwachten. En soms zijn die misschien wel voor de hand liggend (‘Weet waar de borrels zijn’, ‘gebruik kruiwagentjes’, ‘luister vooral goed’), maar vaker zijn ze heel verrassend en vooral to the point.
‘Vertel nooit het hele verhaal, laat de mythe zijn werk doen’, vertelt dat je mensen nooit alles moet vertellen. Iedereen moet de ruimte krijgen om zijn eigen verhaal deels te bedenken om iets eigen te maken. ‘Je wordt eerder verguisd om een kleine fout dan geprezen om een mooie bijdrage’, legt uit dat zelfs goede ideeën niet altijd in jouw voordeel werken. Je moet er voorzichtig mee omgaan. ‘Gedraag je soms als een dom blondje’, maakt duidelijk dat je van de domme houden jou heel veel kan opleveren. Overigens kunnen mannen dit net zo goed als vrouwen, merken de auteurs op.
In feite is De kunst van het meebewegen een grote aanklacht tegen ouderwets georganiseerde bedrijven waarbij het werk nog verdeeld wordt volgens de hiërarchische lijnen zoals wij die sinds de industriële revolutie als normaal zien. Organisaties worden neergezet als enorme piramides waar in de top de mensen zitten die het voor het zeggen hebben. In de hogere lagen van de piramide wordt nagedacht, beleid geschreven en worden maatregelen bedacht die dan vervolgens ‘cascaderend’ naar beneden worden doorgegeven naar de onderste laag, de werkvloer. Daar mogen ze misschien een beetje morren maar moeten ze vooral uitvoeren! Dit is natuurlijk een beetje gechargeerd, maar ik kom nog regelmatig bazen tegen die klagen over een werkvloer ‘die niet doet wat we zeggen’.
In de moderne complexe tijd is dit geen werkend model meer, en toch zien we rond ons heen nog veel organisaties op deze manier werken. Onze tijd, waarin alles met alles en iedereen met iedereen verbonden is, vraagt om andere modellen van samenwerking. Maar veel managers kiezen voor een vlucht naar voren, in meer van hetzelfde. Ze zoeken het in vervanging van mensen, nieuwe afspraken, meer regels en blijven hameren op hetzelfde aambeeld. Stuive en Van der Heijden hebben in hun boek zo’n tweehonderd kantoorregels opgeschreven die stuk voor stuk korte metten maken met de werkvloer zoals we die uit de praktijk kennen.
De auteurs hebben de ‘ongeschreven regels en wetten’ van de kantoorvloer benoemd zoals de ondertitel van het boek ook aangeeft. Veel daarvan speelt zich af in de onzichtbare, veelal emotionele, wereld die we maar moeilijk onder worden kunnen brengen als we de theorie van organisaties beschrijven. Hoe zien we hiërarchie? Wat doet het met ons? Hoe hou ik me staande in alle groepsdruk? Door het enorme aantal kantoorregels komt de boodschap van Stuive en Van der Heijden luid en duidelijk binnen. De boodschap naar de samenleving en de top van het bedrijfsleven is evident: het moet anders. En voor beginners op de werkvloer geeft De Kunst van het Meebewegen een goede indruk van hoe het er in het echte leven aan toe kan gaan.
Menno Molendijk is leiderschaps- en change expert en auteur. Van zijn hand zijn Leiderschap op een A4tje; op zoek naar een diepere laag en No Box; leef je waarden in leiderschap.
