In tegenstelling tot wat velen denken is de rol van het leiderschap van een organisatie niet primair het nemen van moeilijke beslissingen. Dat kan iedereen. Het gaat echter een stap verder: de wezenlijke rol van het leiderschap van een organisatie is gelegen in datgene wat impliciet in het nemen van die beslissingen verborgen ligt, namelijk het (her)definiëren van de organisatie, in wat deze wil zijn in de samenleving.
Het omvat het positioneren van de organisatie ten aanzien van haar specifieke rol, de vormgeving en cultuur. Dit alles geldt ook ten aanzien van Moreel leiderschap. Het leiderschap definieert de maatschappelijke rol van de organisatie, haar waarden en normen en het specifieke karakter van haar producten en diensten. Het leiderschap is ook verplicht de condities te creëren en te managen waarbinnen leden van de organisatie integer kunnen handelen, het ontwikkelen van een integere organisatiecultuur dus.
In de eerste plaats betekent dit het formuleren van de kernwaarden van de organisatie (de normen en waarden). Daarnaast moeten de competenties van leden van die organisatie worden ontwikkeld om hen in staat te stellen integer te handelen. Verder omvat een integere organisatiecultuur de ontwikkeling van transparante sociale relaties die in open dialoog met elkaar zijn en van feedbackmechanismen om ook ten aanzien van de ethische dimensie een lerende organisatie te zijn. Brenninkmeijer ziet moreel leiderschap als een combinatie van gezag, optimisme en vertrouwen. Hij zet moreel leiderschap tegenover macht, die zoals het spreekwoord zegt, corrumpeert.
Aristoteles schreef lang geleden over ethische vraagstukken die nooit definitief opgelost kunnen worden, maar wel aandacht blijven opeisen. Als we ethiek zien als deugd in de zin van Aristoteles, dan is het een competentie die ten eerste vraagt om verstandig nadenken. Het pad tussen twee uitersten vraagt om inzicht in de situatie en in de doelen die men zich voor ogen heeft gesteld.
In zijn boek ontrafelt Alex Brenninkmeijer het thema moreel leiderschap op basis van zijn ervaringen als rechter, nationale ombudsman en lid van de Europese Rekenkamer, en op grond van zijn inzichten als hoogleraar. Hij doet aan de hand van concrete praktijkvoorbeelden verslag van zijn zoektocht naar de werking van moreel leiderschap. Een vorm van leiderschap die iedereen kan ontwikkelen. Ik kan Moreel leiderschap aan iedere leider van harte aanraden.
Over Han van der Pool
Han van der Pool is een zeer ervaren talent ontwikkeling professional. Zijn expertise is te herleiden tot kennis uit de vakgebieden arbeids- en organisatiepsychologie, organisatiekunde en projectmanagement, aangevuld met ruim vijfendertig jaar ervaring als talentmanager, trainer/coach en adviseur in het bedrijfsleven. Zijn missie is een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van organisaties door het mobiliseren van het menselijk potentieel.
