Toen ik dit boek zag liggen, trok het direct mijn aandacht. Stress zit niet tussen de oren? Maar waar dan wel? Stress is een hot topic. Ik vind - of vond - het een ongrijpbaar onderwerp. Wat gebeurt er dan als je stress hebt? Hard werken en ergens voor gaan is toch niet per se verkeerd? Ik zag stress als iets wat je moet en kan voorkomen. Na het lezen van dit boek weet ik dat een gezonde dosis stress van levensbelang is. En dat de paradox van stress bestaat: je hebt stress nodig om de essentiële energie te creëren om prestaties neer te zetten.
Triggers
In deel 1 legt de Roos ons uit wat stress is en hoe het werkt. Ons vermogen tot aanpassing vormt de kern van het verhaal. Triggers voor stress zijn veranderingen. Je stresssysteem zorgt ervoor dat je jezelf kunt aanpassen en dat je bij gevaar heel snel in actie kunt komen. Bij herstel komt je lichaam weer tot rust. Tijdig herstel helpt je lichaam om in goede staat te blijven.
Grenzen
Maar langdurige stress (of chronische stress) is een serieus probleem. Dan ga je voorbij aan de grenzen van je aanpassingsvermogen wat leidt tot gezondheidsklachten. Zonder voldoende herstel kun je best lang doorgaan, maar ergens is er een omslagpunt. Wanneer de hoeveelheid veranderingen te veel is, dan gaat het ons aanpassingsvermogen te boven en raken we uitgeput.
Reacties
In deel 2 gaat de Roos in op de oorzaken van stress, welke stresssituaties je kunt tegenkomen en hoe je hierop reageert, privé en op je werk.
Hoe we reageren is verschillend. Je kunt de conditie van je stresssysteem vergelijken met je fysieke conditie. Verschillende factoren zijn van belang. Denk aan onze mindset, persoonlijke ervaringen in je jeugd, onbewuste patronen (jouw coping-stijl) en hoe jouw trigger voor je stresssysteem staat afgesteld. Ontbreken van stress is niet goed. Ons stresssysteem helpt ons om onszelf voor te bereiden op wat komen gaat. Het is een lerend systeem.
Achter in het boek is een aantal handige assessments opgenomen om zelf te testen hoe het met je werk-privébalans staat en of je een burn-out hebt.
Adviezen en praktische tips
In het derde en laatste deel vertelt de Roos hoe je kunt omgaan met stress en geeft ze adviezen en praktische tips. De Roos adviseert ervoor te zorgen dat de vier elementen – je lijf, de tijd, je gevoel en de interactie met je omgeving – in orde zijn. Het zijn communicerende vaten, wat betekent dat werken aan je stresssysteem dus ook tijd nodig heeft (als een van de vier elementen).
Rusten is niet hetzelfde als herstel, leren we. Bij stress en herstel draait het om energie. Door regelmatig te bewegen, je dagelijkse dosis daglicht te pakken en natuurlijke voedingsmiddelen te eten kun je je herstel ondersteunen.
Ten slotte geeft De Roos tips hoe om te gaan met tegenslag en doet ze een aantal andere suggesties naast ziekmelden. Het nadeel van een ziekmelding in stressvolle situaties is dat je niet weet hoelang het gaat duren en dat je in de medische molen terechtkomt. Een alternatief is bijvoorbeeld om tijdelijk het aantal contracturen naar beneden bij te stellen zodat je tijd krijgt om je te herpakken en zaken te regelen.
Anders kijken
Dit boek leert je anders naar stress te kijken. Soms was het een beetje ploeteren. Zo heb ik deel 2 bijna drie keer helemaal gelezen, omdat ik de draad een beetje kwijtraakte. Door een samenvatting te maken en mijn aantekeningen erbij te pakken, begon ik de kern langzaam te snappen. De opbouw van het boek met de drie delen is goed. In deel 2 lijkt de Roos echter in de valkuil te stappen alles te willen vertellen wat ze weet. Hier had de redacteur best wat strenger mogen bijsturen om dichter bij de kernboodschap en het onderwerp (‘Hoe komt dit?’) te blijven.
Dat neemt niet weg dat dit boek je helpt het abstracte begrip stress beter te gaan begrijpen. De relatie met onszelf, onze dagelijkse problemen en ons aanpassingsvermogen vormen de rode draad van het verhaal over stress. Voor wie daarover meer wil lezen en leren is dit boek een aanrader. Het is interessant en leerzaam om je te verdiepen in een onderwerp waar zoveel over te doen is.
Over Annemarie Smits
Annemarie Smits werkt als projectleider duurzaamheid bij een uitvoeringsorganisatie van de rijksoverheid. Daarvoor was ze IT projectmanager en consultant bij onder andere een grote bank en een internationaal adviesbureau. Daarnaast helpt ze auteurs met het schrijven van hun roman, non-fictie boek of managementboek.
